Anarşizm Nedir? Anarşizmin Tarihi Kökleri
Anarşizm nedir? Anarşizm, devlet ve benzeri, toplum üzerinde baskı ve güç oluşturan tüm egemen sınıfların insanların doğalarına uymadığını belirten görüştür. Anarşizm akımı, insan doğasına uygun olmayan bu etkenlerin, insanı mutsuzluğa götüreceğini ve insanları birbirine düşüreceğine inanmaktadır. İnsanlar, devlet olmadan da karşılıklı yardımlaşma ve destekleme ile oldukça mutlu yaşayabilirler düşüncesindedir.
Anarşizmin Tarihi Kökleri
İçindekiler
Anarşizm her ne kadar 19. yy. da gelişen bir akım olsa da kökenleri itibari ile antik döneme kadar dayandığı bilinmektedir. Anarşizm akımının ilk çağ dönemindeki önemli temsilcisi, şüphesiz Stoacı felsefe akımıdır. Stoacı akıma göre, insanın doğasının doğuştan iyilik üzerine kurulu olduğunu belirtir. Dolayısı ile böylesi bir doğaya sahip olan insanoğlunun devlet gibi baskıcı bir kuruma ihtiyacı yoktur. İnsanoğlunun, devlet otoritesine ihtiyaç duyulmaksızın devletin var olmadığı bir evrende de yaşayabileceğine inanır. Bu akıma göre herhangi bir insanın, erdemli olabilmesi için otoriteye dayalı bir egemenin ihtiyacının olmadığını savunur.
Anarşizm nedir
Antik çağ döneminde anarşit akımın bir diğer örneğini, Uzakdoğuda akım haline gelen Taoizm’de görmekteyiz. Taoizme göre, devlet olmadan da insanlar uyumlu bir toplum içerisinde yaşayabilir. Devletler, toplumları belirli bir düzen ve nizama sokabilmek maksadı ile yasa yapmaktadır. Fakat her yasa, doğal bir ortamda yaşayan insanlar tarafından tepkiyle karşılanmaktadır. Devlet ise var olan tepkileri bastırabilmek adına fazlasıyla yasa yapmakta ve baskıyı artırmaktadır. Ve sonuç olarak insanlar bu otorite ve baskı karşısında tepkisini daha da artırmaktadır. Taoizme göre bu kısır döngü, insanları daha fazla mutsuz ve yoksul yapar. Baskı ile bir çiçeği güzel yapamayacağınız gibi, baskı ve otoriteyle bir toplumu daha mutlu yapamazsınız.
19.Yüzyıldan Sonra Anarşizm
19.yüzyıldan sonra Anarşizm akımı, felsefi anlamda sistemleşmeye başladı. Anarşist filozoflar yani Anarşizm akımının öncüleri ise şunlardır: İngiliz William Godwin, Alman Max Stirner, Fransız Prodhon, Rus Bakonine, Kropotkine ve Tolstoy’dur.
19.yüzyıldan sonra anarşizm belirli başlı 2 temel akıma ayrılmıştır. Bunlar, Proudhon ve Stirner’in öncüsü olan bireyci anarşizm, bir diğeri ise Kropotkin’in öncülüğünü yapmış olduğu komünist anarşizm akımıdır. Ama bu iki akımın ortak özelliği, hiçbir bireyin devletlerin egemenliğine ve baskısına bırakılmaksızın değerli olduğunun vurgulanmasıdır. Anarşizmde, devlet ve toplum yüceltilmez, değerli olan tek bireylerdir. Anarşizm, bireyin özgürlüğüne ve aklına, birtakım sorumlulukların getirilip onların özgürlüklerini ellerinden alacak bütün hukuksal otoriteyi reddetmektedir. İnsanları kötü karakterler haline getiren şeyin, sosyal anlamdaki adaletsiz düzen ve eşitsizlik olduğunu belirtir.
Peki tüm bu bahsedilen bilgiler ışığında Anarşizm nedir? Ve amaçları nelerdir? Anarşizmde, özgür ve erdemli insanların birbirine yardım ettiği bir hayatın mümkün kılacağı görüşündedir. Anarşizm akımları, toplumları nizama getiren tüm hukuk kurallarını reddederek yerine bireyin aralarında yapacağı sözleşmeleri koyar. Bir bireyin, herhangi bir sözleşmeye girmesi tamamı ile kendiliğinden olacaktır. Ama hukuksal kuralları o toplum içerisinde kabul etmeniz mecburidir. Bireyin bir sözleşmeye girmesi, onun özgürlüğünü engelleyecektir. Prudhon’a göre anarşizm ile birlikte tüm dünya üzerinde var olan devletlerin ortadan yok edilmesinin mümkün olacağıdır. Var olan egemen güçlerin yerine, daha çok bireyin özgür bir şekilde katılabileceği bir komünist topluluk olacaktır. Burada amaçlanmak istenenin bireyin daha fazla söz sahibi olmasıdır. Proudhona göre, insanın doğal ve doğal olmayan hakları vardır. Özgürlük, güvenlik, eşitlik bir bireyin doğumundan itibaren sahip olmuş olduğu toplumsal bir haktır. Fakat özel mülkiyet, bu türden bir hak değildir. Proudhona göre, özel mülkiyet hırsızlıktır. Ve insanların ayrılmasına neden olur.
Kaynaklar;
Bir önceki yazımız olan Hegelcilik Nedir? Hegelcilik Felsefesinin Özellikleri başlıklı makalemizde hegelci, hegelcilik ve hegelcilik ne demek hakkında bilgiler verilmektedir.