Anubis | Mısır Mitolojisinde Yeraltın Dünyasının Tanrısı

Anubis (Anpu, Inpu) Mısır mitolojisinde ölülerin tanrısıdır ve sonraki dönemlerde diğer hayata ruhları taşıyan mumyalama tanrısı olarak anılmıştır. Mumayalama tanrısı olarak anılmasının başlangıcı Tanrı Seth tarafından öldürülen Osiris’i mumyalamasıyla başlamıştır. Anubis Osiris ike Nephtys’in oğlu ve Seth eşidir.

Anubis ismi bize o dönem yaşayan antik Yunanlılardan kalmıştır. Antik Yunanlılar mısır mitolojisine her zaman ilgi duymuştur. Bu nedenle Antik Mısır’da Anubis Anpu veya Inpu olarak bilinmektedir. Ayrıca Mısır’da Anubis’in birden fazla ismi vardır bunlardan bazıları şöyledir;

• İlk batılı
• Mumyalama efendisi
• Batının lideri
• Kalp atışını sayan
• Nekropolis’in (ölüler şehri) lideri
• Adalet divanı prensi
• Sırların efendisi
• Babasını yutan
• Milyonları yutan köpek (ruhları)

O dönem güneşin batıdan batmasından dolayı Mısır halkı ölülerin güneşin olmadığı yerde yaşadığını düşünmüştür

Mısır Mitolojisinde Yeraltın Dünyasının Tanrısı Kimdir?

Anubis antik Mısır’ın mumyalama ve öbür dünya tanrısı olmasının yanında kayıp ruhların da koruyucusudur. Mısır mitolojisindeki en eski tanrılardan birisidir. Yüksek ihtimal ile kendisinden çok daha eski olan çakal tanrısı Wepwawet’ten gelişmiştir.

Anubis ölülerin tanrısı

Anubis simgesi ilk Mısır Hanedanlığının (MÖ 3150-2890) kraliyet mezarlarında görülür. Ancak Anubis kültünün bu tarihten daha eski olduğu kesindir.          İlk Mısır Hanedanlığı döneminden önce yerel halkın ölüleri çakallardan korumak amacıyla, çakal tanrısına ibadet ettiği düşünülmektedir. O dönem gömülen ölüleri vahşi köpekler ve çakallar mezarlarından çıkarırdı. Bu nedenle yerel hakkında çakal tanrısına dua etmesi pek de mantıksız sayılmayabilir.

Anubis Mısır Panteonun en ünlü figürlerinden olmasına rağmen Mısır mitolojisinde pek fazla gözükmez. En önemli ve kendisi ile bütünleşen rolü Osiris’i ölümünden sonra mumyalamasıdır.

Tanrı Anubis Tasviri

Tanrı Anubis Mısır mitolojisinde sivri kulaklı, siyah renkli ve uzun dişli bir çakal veya vahşi köpek kafasına sahip olan kaslı bir adam olarak tasvir edilmiştir. Siyah rengin seçilmesinin nedeni köpeklerin siyah olması değil ölümü temsil etmesidir. Aynı zamanda siyah renk vücudun çürümesini, yenilenmeyi ve Mısır’ın verimli topraklarını temsil etmektedir.

En bilinen Mısır tanrıları arasında yer alan Anubis’in birden fazla ayırt edici özelliği bulunmaktadır. Anubiis’in görünüşü tamamen siyahtır. Kafası çakal biçiminde ve kuyruğu vardır. Anubis genellikle otururken tasvir edilmiştir. Birçok Mısır Tanrısı gibi Anubis’in de şekil değiştirme yeteneği bulunmaktadır. Mısır mitolojisine göre Ölüm Tanrısı Osiris’in cesedini gördüğünde o kadar şaşırmış ve ürkmüştür ki bir kertenkeleye dönüşmüştür.

Anubis’in Kökeni

Mısır mitolojisindeki en eski tanrılardan birisi olan Anubis’in kökeni hakkında birden fazla mit bulunmaktadır. Başlangıçta Anubis Tanrı Ra’nın oğlu ve Mısır Mitolojisinde Ölüm Tanrısı olarak anılmıştır. Daha sonra Osiris kültünün güçlenmesiyle Anubis hakkındaki efsaneler güncellenip, daha kapsamlı hale gelmiştir.

Osiris kültünün popüler olduğu (MÖ 2000) dönemde Anubis Osiris ike Nephtys’in gizli oğludur. Çünkü Nephtys, Osiris’in baş düşmanı ve onu öldüren Seth ile evlidir. Anubis’in kökeni hakkındaki bu efsanede Osiris’i öldüren Seth’in ihanetini keşfedeceğinden korkan karısı Nephtys oğlu Anubis’i terk etmiştir. Terk edilen bu çocuğa Tanrıça Isis sahip çıkmıştır. Zaman geçtikçe Anubis Tanrıça Isis’in sıkı bir takipçisi olmuştur. Anubis’i Osiris’in oğlu olarak gösteren mitlerde Horus, Babi, Sopdet, Wepwawet kardeşleri olarak gösterilmiştir. Birkaç hikayede ise Anubis’in Bastet veya Seth’in olduğu söylenmektedir.

Anubis ve Seth Hakkında Mitler

Seth, Osiris’i öldürmüş olsa da tamamen başarıya ulaşması için kardeşinin vücudunu tamamen yok etmeliydi. Osiris’in eşi Isis daha önce Seth’in parçaladığı vücudu tekrar bir getirmeyi başarmıştı. Bu nedenle Tanrı Seth bir plan yaptı ve Osiris’in cesedini çalmaya çalıştı.

İlk olarak Osiris’in vücudu toplandığında mumyalanmak için bir lahit içerisine alındı. Lahitin başında nöbet tutan Anubis’in her gece birkaç dakikalığına ayrıldığını gören Seth, Anubis kılığına girerek cesedi çaldı. Bunu fark eden Anubis Seth’in peşine düştü ve çok geçmeden onu yakaladı. Ceza olarak onu hadım etti ve hapsetti.

Seth planından vazgeçmedi bu defa da bir kaplan kılığına giren Seth, kardeşinin vücudunu çalmaya çalıştı ancak Anubis tarafından yakalanarak kızgın demir ile damgalandı.

Son defasında kardeşinin cesedini çalmaya çalışan Seth, çakal başlı tanrı Anubis tarafından tekrar yakalandı. Ancak bu onun sonu oldu ve Anubis Seth’in derisini yüzerek vücudunu ateşe attı. Daha sonra Seth’in kılığına girerek askerlerinin bulunduğu kampa gitti. Anubis kılıcının tek bir darbesiyle Seth’in tüm askerlerinin başını kopardı. Mısırlılar kırmızı mineralli toprağın bu şekilde oluştuğunu düşündüler.

Bir önceki yazımız olan Yunan Mitolojisinde Titanlar | Titanlar Nedir? başlıklı makalemizde 12 titan, yunan mitolojisi titanları ve yunan mitolojisinde tanrıların babası olan tanrı bulmaca hakkında bilgiler verilmektedir.