Aristoteles Etik Anlayışı Nedir?
Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56
Aristoteles etik anlayışı terimini selefleri Sokrates ve Platon tarafından geliştirilen bir çalışma alanına atıfta bulunmak için kullandı. Felsefede etik, insanların nasıl daha iyi yaşamaları gerektiği sorusuna rasyonel bir cevap verme girişimidir. Aristoteles, etik ve siyaseti birbiriyle ilişkili ancak ayrı çalışma alanları olarak gördü, çünkü etik bireylerin mutluluğunu incelerken siyaset, en iyi topluluk türü olarak gördüğü şehir devletinin iyiliğini inceledi.
Aristoteles’in yazıları antik çağlardan beri aşağı yukarı sürekli olarak okunmuştur ve özellikle etik çalışmaları günümüzde çalışan filozofları etkilemeye devam etmektedir. Aristoteles, kişiliğin mükemmelliğini (erdem) geliştirmenin pratik önemini (Yunanca thikē aretē) en önemli mükemmel davranışa (Yunanca pratiği) ulaşmanın bir yolu olarak vurguladı. Aristoteles’in Nikomakhos’a Etiği Kitabında savunduğu gibi, mükemmel karakterli bir adam, doğru şeyi doğru zamanda ve doğru şekilde yapma eğilimindedir. Cesaret ve bedensel arzuların iyi düzenlenmesi, olağanüstü karakter veya erdem örnekleridir. Bu nedenle cesurca hareket etmek ve ölçülü davranmak mükemmel uygulamaların örnekleridir. En yüksek hedefler iyi yaşamak ve eudaimoniac – genellikle esenlik, mutluluk veya “kişinin gelişimi” olarak tercüme edilen Yunanca bir kelime. Diğer birçok etikçi gibi, Aristoteles de erdemli insanları memnun edenin kusursuz işleyişi düşündü. Örneğin Aristoteles, iştahları doğru sırada olan insanların aslında ılımlılıktan hoşlandıklarını öne sürdü.
Aristoteles, ahlakın pratik olduğuna ve ahlakın amacının sadece bilmek değil, iyi olmak olduğuna işaret eder. Aristoteles ayrıca doğru eylemin basit bir yasanın uygulanmasıyla tesis edilmek yerine belirli bir durumun ayrıntılarına bağlı olduğunu savundu. Bunun için gerekli olan bilgeliğe, teorik bir filozofun (Yunan sophia) bilgeliğinin aksine, “ihtiyatlılık” veya “pratik bilgelik” (Yunanca phronesis) denir. Ancak fiili karar vermenin önemine rağmen, son tahlilde, Aristoteles ve Sokrates’in en iyi nasıl yaşanır sorusuna verdiği orijinal cevap, en azından insanlığın en iyisi için, mümkünse felsefe ile yaşamaktır.
Aristoteles’in varlığından veya nispeten kısa bir süre sonrasına ait olduğuna inanılan üç Aristotelesçi etik eseri:
Aristoteles’in Etik Anlaşıyı ve Eserleri
Ethics in Nic gastus, NE (adın Latince versiyonundan) EN olarak kısaltılmıştır. NE’de10 kitap yer alır ve Aristoteles’in etik üzerine en çok okunan incelemesidir.
Eudemian Ethics, genellikle EE olarak kısaltılır.
Magna Moralia, genellikle MM olarak kısaltılır.
Bu metinlerin kesin kökeni belirsizdir, ancak antik çağda Aristoteles’in eseri olarak kabul edilirler. Metinsel tuhaflıklar, mevcut biçimlerine Aristoteles’in kendisi tarafından dahil edilmemiş olabileceklerini düşündürür. Örneğin, Eudemian Etik Kitabı IVVI, Nicomaquean Etik Kitabı VVII olarak da görünür. Magna Moralia’nın gerçekliği sorgulanmıştır, ancak hemen hemen hiçbir modern bilim adamı, Nicomachian Ethics ve Pandemic Ethics’i yazanın Aristoteles olduğundan şüphe etmese de, bir editör çalışması onları mevcut biçimleriyle bize getirmiştir.
Nicomachian Ethics, en büyük akademik ilgiyi gördü ve çeşitli çeviriler ve basımlarda modern okuyucular için daha kolay erişilebilir durumda. Bazı eleştirmenler Eudamiyen etolojinin “daha az olgun” olduğunu düşünürken, Kenny (1978), gibi diğerleri, Eudemian etolojisinin olgunlaştığını ve böylece daha sonra daha faydalı hale geldiğini iddia eder.
Nicomachian Ethics ve Eudemian Ethics’in geleneksel olarak Aristoteles’in oğlu ve öğrencisi Nic Stomach ve öğrencisi Eudemus’a düzenlendiğine veya ithaf edildiğine inanılır, ancak çalışmaların kendileri kaynağı, adlarının kökenini açıklamaz. Öte yandan Aristoteles’in babasına da Nicomache denir. Aristoteles’in oğlu, Aristoteles’in okulunun bir sonraki başkanı olan Lyceum’du ve antik çağda bu eserle ilişkilendirildi.
Dördüncü bir inceleme olan Aristoteles’in Politika’sı, genellikle Ethics’in devamı olarak kabul edilir, çünkü kısmen Aristoteles, Ethics at Nic gastus’u, kendi etik soruşturmasının politik meselelerin araştırılması için zemin hazırladığını belirterek kapatmıştır (NE X. 1181b623). Aristoteles’in etiği, bireyin refahının ve şehrin çıkarlarına bağlı olduğunu da belirtir.
Bir önceki yazımız olan Aristoteles Eğitim Anlayışı Nedir? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.