Atum Kimdir? | Mısır Mitolojisinde Yaratıcı Tanrı

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Atum Mısır mitolojisinde kendisini Nun’un sularında yaratmış olan güneş ve hava tanrısıdır. Kendinden sonra dünyayı ve diğer tanrıları yaratmıştır. Bilinen diğer isimleri Atem ve Tem’dir.

Atum Kimdir?

Atum Aşağı Mısır bölgesinde bulunan Helipolis şehri’ nin ilk ve en önemli tanrısıydı. Ancak sonraları Güneş Tanrısı Ra kentte önem kazanmaya başlamış ve Atum’u büyük ölçüde gölgede bırakmaya başlamıştır. Aşağı Mısır’daki Eski Krallık’ta en popüler tanrı olmasına rağmen, Mısır’ın tüm bölgelerinde genellikle firavun ile yakından ilişkilidir. Yeni Krallık döneminde Atum, Karnakta’ki Amun Tapınağı’ da kral ile birlikte tasvir edilmiştir.

Atum, Ennead’ki yaratıcı tanrısıydı. Ennead, Heliopolis’te tapınılan Mısır mitolojisindeki dokuz tanrıdan oluşan gruba verilen isimdi. Grubun üyeleri Atum, Shu, Tehnut, Geb, Nut, Osiris, İsis, Set ve Nephthys’di. Ennead, bazı durumlarda Osiris ve İsis’in oğlu Horus’u da içine almıştır. Atum’un en eski kaydına Piramit Metinleri ve Tabut Metinleri’dir.

Atum’un Efsanesi

Başlangıçta hiçbir şey yoktu. Nun’dan bir toprak höyüğü yükseldi ve Atum kendisini burada yarattı. Ağzından sonra Shu (hava) ve Tefnut (nem) ’u tükürdü. Atum’un iki çocuğu oradan ayrıldı ve karanlıkta kayboldu. Atum onları bulmak için gözünü gönderdi. Bulunduklarında Shu’yu hayat, Tefnut’u ise düzen olarak adlandırdı ve onları bir çift yaptı. Sonra Shu ve Tefnut Geb (yer yüzü) ve Nut ( gökyüzü) ‘u doğurdu. Efsanenin başka bir versiyonuna göre Atum Shu ve Tefnut’u mastürbasyonla yaratır ve bu ikisinin sürekli çiftleşmesini kıskandığı için de Geb ve Nut’u yaratır.

Atum Ölüler Kitabı’ nda Osiris’e dünyayı en sonunda yok edeceğini ve doğduğu Nun’a geri batıracağını Osiris’e söylemektedir. Yok oluştan sonra kendisi ve Osiris’le beraber yılan şeklinde hayatta kalmaya devam edeceklerdir. Bu metinden Atum’un doğasının iki yönünün olduğu anlaşılmaktadır.

Atum, Ra, Horakt ve Khepri güneşin farklı yönlerini oluşturmuşlardı. Atum, dünyanın karanlık  yüzünü dolaşan batan güneşti. Hem Piramit hem de Tabut Metinleri’ nde doğu ufkundan çıkan ve batı ufkunda oturan Re-Atum olarak Ra ile birleştirilir. Başka bir ifadeyle her gece karanlığında ölüp şafak ile birlikte yeniden dirilmiştir. Bu durum Atum’un, güneşin doğudan doğup, batıdan batışına kadar olan yolculuğunu sembolize etmektedir.

Tanrı Atum’un Mirası

Atum, tanrıların babasıydı ve diğer tüm tanrıların soyundan gelen ilk ilahi çifti Shu ve Tefnut‘u yarattı. Ayrıca Firavunların babası olarak kabul edildi. Pek çok firavun zamanla Atum’un oğlu unvanını kullandı. Atum , sadece tanrıları yaratmamış aynı zamanda firavunların koruyuculuğunu ve bekçiliğini de yapmıştı. Unvanlarından birisi de “ Mısır Kralı’ nın Babası” dır. Eski Krallık döneminde Piramit Metinlerinde mezar odasındaki firavunu kucaklayıp göğe yükseltmesinden bahsedilir.

Thebes yakınlarındaki Kralar Vadisi’nin Yeni Krallık mezarlarındaki metinlerde Atum , kötülük yapanların ve güneş tanrısının düşmanlarının cezalandırılmasını denetleyen koç başlı , yaşlı bir adam olarak tasvir edilmiştir. Ayrıca Atum’un , cehennemdeki Nehebu ve Apep yılanlarını ve ona benzer kötü güçleri geri püskürttüğünden, tüm iyi insanlara koruma sağladığından,  ruhları yutan ve kalplerini kapan yaşayan ölümcül köpek başlı bir tanrının bulunduğu Ateş gölünden güvenli geçişlerini sağladığından bahsedilir.

Atum genellikle antropomorfik biçimde tasvir edilir. Günümüze kadar gelen eserlerde Yukarı ve Aşağı Mısır’ın ikili tacını takarken gösterilir. Onu bir firavundan ayıran tek detay ise sakalının şeklidir. Ayrıca bir güneş diski  ve uzun üçlü bir perukla tasvir edilmiştir. Karnak’ta Amun Tapınağı’ nın duvarlarında kralların taç giyme törenlerine başkanlık ettiği de görülür.

Atumu’un tasvirleri esasında oldukça nadir ve şaşırtıcıdır. “İki Üllke’ nin Efendisi” olarak da tasvir edilmiştir.

Bir önceki yazımız olan Tefnut Kimdir? | Mısır Mitolojisinde Tanrıça Tefnut başlıklı makalemizde mısır mitolojisi tefnut, tefnut ve tefnut kimdir hakkında bilgiler verilmektedir.