Doğruluk Nedir? Doğru Bilgi Nedir?
Doğruluk, kavram ya da terimin genel bir tanımını yapmak güçtür. Bu nedenle farklı şekilde tanımlamaları bulunmaktadır. Genel olarak; hakikat, gerçek ve gerçeklikten bağımsız olarak; gerçekliğin düşünsel ve zihinsel olarak temsil edilmesi bu temsilin gerçekliğe uygun halinin bulunması anlamlarına gelmektedir.
Felsefi olarak; gerçekliğe uygun düşen önerme ve kuramlardır. Uygunluk kuramı olarak bilinmektedir. Felsefe tarihinin tüm aşamalarında, felsefe içerikli konu tartışmalarında ve tanımlamalarda belirleyici olan konu başlığı olmuştur. Her bir felsefi bakış açısı ve felsefi düşünceler belirlenmiş epistemolojik modelleri kullandıkları için doğruluk kavramı değişkenlik göstermekte ve farklı niteliklerde ele alınmaktadır. Ontolojik ve epistemolojik olmak üzere iki ayrı kategori içerisinde ele alınmaktadır.
Epistemoloji kimliği içerisinde doğruluk; bilgi grubunun en temel kavramıdır. Bu nedenle bilgi ve bilgi olmayan kavramları ayırmak için kullanılmaktadır. İki temel unsur üzerinden hareket edilmektedir bunlar; doğrulanabilir ve yanlışlanabilir bilgidir.
Doğruluk nedir?
Doğrulanabilir bilgi kavramı içerisinde doğruluk, özne ile birlikte var olana dair doğrulanan bilginin kuramsal olarak ifadesidir. Bu yüzden özne ve nesne ilişkisi içerisinde, öznenin nesneyi bilişinin niteliğini belirlemekte olan kategoridir. Ontolojik Kimlik içerisinde doğruluk; bilginin doğruluğu, varlığın özü ile ilgili olduğu varsayımına dayanmaktadır. Platonun temellerinden beri süregelen kuramsal tartışma konusu; doğruluk kavramının uygunluk hali mi, bir tutarlılık hali mi, yoksa uzlaşım sorunu mu olduğudur.
Kavram ve sorular üzerinden şekil alan bu tartışmalara yeni boyut kazandıran postmodern durum olmuştur ve tartışma yönüne şekil vermiştir. Buna göre doğruluk kavramı önerme ve kuramlardır. Felsefe tarihi içerisinde epistemolojik bilgi sürecinde net bilgi ve dokümasyonun olmadığı durumlarda doğruluk tanımına ulaşmak imkansızdır.
Doğru Nedir?
İçindekiler
Sorusunu sorduğumuzda, farklı felsefi kavramlara yönelik cevaplar karşımıza çıkmaktadır. Mantıkta doğru ve uygun işlem, törebilimde doğru, uygun insan ruhbilimde doğru, uygun zihin olarak açıklanmaktadır. Doğru kavramı yanlış, eksik ve yalan karşılığında bilgisel anlam vermek için kullanılır. Felsefe düşüncesine göre doğru, hakiki yani gerçek olmanın bir şartıdır. Yanlış olan, gerçek olamaz çünkü mantık kuralları ve yasalar nesnel olan gerçeklikten yansıyarak; doğru ve işlemlerin mantık kurallarına yansıma yapan gerçekliğin ilişkilerine uygunluğu anlamına gelmektedir.
Doğru Bilgi Nedir?
Bilgi nedir? Doğru bilgi var mıdır? Doğru Bilgi nedir? Gibi soruları sorarak cevaplar arayan felsefe dalı, epsitemoloji bir diğer adı ile bilgi felsefesidir. Bilginin doğası, doğru bilgi kaynağı, bilginin kökenini araştırma ve deneylerle inceleme ve kesin bilgiler ile bu soruya cevap aramaktadır. Doğru bilgiyi araştıran çeşitli felsefi yaklaşımlar, aklı, gözlemlenebilir bilgi olmasını, deneyleri kabul etmektedir. Doğru bilginin belirli ölçütleri bulunmaktadır.
- Uygunluk, ortaya sürülen bir önerme varlığın herhangi bir özelliğini ifade ediyorsa bu bilgi doğrudur.
- Tutarlılık, önermenin doğruluğu bir önceki sistemde kabul görmüş ise ve çelişmiyorsa bu bilgi doğrudur.
- Tümel uzlaşım, ortaya atılan fikir herkes ya da çoğunluk için uygunsa bu bilgi doğrudur.
- Apaçıklılık: bilginin açık ve kuşku duyulmadığı durumlarında bilgi doğru kabul edilmektedir
- Yarar: ortaya atılan bilgi belirli bir duruma ya da gruba uygulandığında yarar sağlıyorsa deneyin sonucu doğru bilgi olarak kabul edilmektedir.
- Emprizim akımına göre, doğru bilginin kaynağı deneyimdir. Deneyim duyularla gerçekleştirilir ve akıl yürütme biçimi ile doğru bilgiye ulaşılabilir.
- Rasyonalizm akımına göre, kesin ve doğru bilginin kaynağı akıldır. Akıl yönetimli bilgiler zorunludur ve değiştirilemez.
- “Bilginin kaynağı hem deney hem akıldır” görüşünü destekleyen akıma göre; bilgiye ulaşmak deneyle başlar ve aklın kategori ve kavramlarıyla işlenerek bilgi olur.
- Sezgicilik kavramını savunan akıma göre doğru bilgi; doğru, gerçek ve kesin bilgiyi akıl ve deney veremez. Doğru bilgiye sadece sezgiyle ulaşılır.
Kaynak;
https://www.psychologytoday.com
Bir önceki yazımız olan Felsefede Metafizik Nedir? Metafizik Düşünce başlıklı makalemizde Felsefede metafizik nedir?, Metafizik ve Metafizik felsefe hakkında bilgiler verilmektedir.