Gaea | Yunan Mitolojisinde Toprak Ana

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Gaea (Gaia, Dünya, Toprak Ana)  yunan mitolojisindeki ilk tanrılardan birisidir. Tanrıça Gaea Titanlar daha ortaya çıkmadan evreni yöneten tanrılar arasında yer almıştır.

Yunan mitolojisi yaratılış efsanesine göre ilk olarak Khaos’tan başka hiçbir şey bulunmaz ve her şey düzensizlik içerisindedir. Antik yunan eserlerine göre Kaos boşluk, kütle ve karanlıktan ibaret olduğu belirtilir. Gaia ise Khaos’tan ortaya çıkmıştır ve günümüzdeki Dünya olarak düşünülmüştür. Daha sonraları Toprak Ana’dan gökyüzü olarak Uranüs meydana gelmiştir. Dünya’yı oluşturan dağlar, denizler, nehirler ve diğer her şey Gaia’dan meydana gelmiştir. Gaea karakteri ilk olarak antik dönem yunan eserlerinde yer almıştır ve bu eserlerde insanların onun adına koyun kestikleri belirtilmiştir.

Gaea ve Uranüs

Yunan tarihçisi Hesiod’a göre Gaea ve Kaos’un birleşiminden Uranüs meydana gelmiştir. Daha Uranüs ve Gaea Devleri, Titanları, Yaratıkları ve diğer canlıları meydana getirmiştir. Ancak Uranüs daha sonra Gaia’nın başka bir şey yaratmasını engelledi ve daha sonra ondan olan çocuklarını tanrıçanın yumurtalıklarına hapsetmek istedi. Buna çok sinirlenen Gaea oğlu Titan Kronos ile birlikte olup Uranüs’ün iktidarını devirdi.

Annesi tarafından yaratılan Demir Titan Kronos babası Uranüs’e saldırarak onu hadım etti. Uranüs’ten akan kandamlaları Gaea’nın üzerine düştü ve bu damlalardan Devler (Gigantes) ve Periler meydana geldi. Başka bir hikayede ise Uranüs’un organının, oğlu Kronos tarafından okyanusa atıldığı ve burada oluşan köpükten aşk tanrıçası Afrodit’in meydana geldiği belirtilmektedir.

Olimpos Tanrıları

Uranüs’ten Gaea’nın yardımı ile iktidarı ele geçiren Kronos, tıpkı babasında olduğu gibi çocuklarını hapsetmeye karar verdi. Kronos zulmü deneniyle Gaea sadakatini Zeus’a sundu. Aynı zamanda Toprak Ana Kronos’a bir oğullarından birisinin tıpkı kendisinin yaptığı gibi iktidarı ele geçireceği kehanetinde bulundu. Bunun üzerine Kronos tüm çocuklarını yuttu. Ancak Gaia Zeus’u yutmasını engelledi ve Kronos’a bunun yerine bir kaya yutturmayı başardı. Zeus Kronos’tan saklanabildi ve zamanı geldiğinde kardeşlerini kusmasını sağlayarak iktidarı ele geçirdi.

Zeus’un, Kronos’u devirmesi Titanların çağının sonunu getirdi. Ancak Zeus, Kronos’u devirmekle kalmadı Gaea’dan gelen tüm Titanları, Tartarus’a hapsetti. Bu durum Gaea için kabul edilemezdi ve bunun üzerine Zeus’a karşı başarısızlıkla sonuçlanacak iki ayaklanmaya öncelik etti. İlk olarak dev kabilelerini Zeus’a karşı kışkırttı daha sonra ise Typhoeus isimli doğurduğu bir devi onun üzerine saldı. Son olarak Zeus’un, Metis ile ilişkisinden doğacak çocuğun iktidarını yıkacağı kehanetinde bulundu. Bunun üzerine Zeuas, Metis’i yuttu ancak bu durum Athena’nın Zeus’un başından doğmasına engel olamadı.

Antik yunanda her şeyin Gaia’dan geldiğine inanılıyordu. Uranüs, Pontos ve Tartarus ile olan birlikteliklerinden devlerin, ölümlülerin doğduğu düşünülüyordu. Antik yunanda ayrıca dünya düz ve etrafı nehirlerle çevrili olarak kabul ediliyordu. Bir tarafının cenneti diğer tarafının ise Tartarus’u temsil ettiği düşünülüyordu.  Gaea yıllarca herşeyi besleyen ve büyüten ana tanrıça olarak görüldü. İlk olarak kendisine Delphi kentinde tapınıldı. Daha sonra Atina, Sparta, Olympia, Bura, Tegea ve Phlyus’da adına tapınaklar yapıldı. O dönem insanların annesi olarak kabul edildi.

Kaynaklar:
The myths and legends of ancient greece and rome – E.M. berens
Walter Burkert – İlkçağ Gizem Tapıları
Yunan Ve Roma Mitolojisi- Colette Estin

Bir önceki yazımız olan Eros (Cupid)| Yunan Mitolojisinde Aşk Tanrısı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.