İkarus Nedir? Mitolojide İkarus Efsanesi

İkarus Yunan mitolojisinde küçük de olsa ünlü bir figürdür. Günümüzde bile tekrar tekrar anlatılan, güneşe çok yakın uçan bir çocuğun hikayesidir. İkarus’un hikayesi, insanların aşırı güvenini ve umursamazlığını, sınırların ötesine geçme arzusunu ve bunların trajik sonuçlarını bizlere uyarı mahiyetinde anlatmaya çalışır. İnsanlığa ders verme yönü dışında ve pek çok şeyi sorgulaması gerektiğini hatırlatır. Bu hikaye insanları derinden etkilemeye ve düşündürmeye devam etmektedir.

Daidalos ve Oğlu İkarus

İkarus, başarılı bir mucit ve mimar olan Daidalos’un oğludur. Daidalos’un kelime olarak “ustaca işlenmiş ya da ustaca işleyen” anlamlarına gelir. Attika’nın kral soyundan gelen Atina’lı bir zanaatçı, bir ustadır. Eli hemen hemen her sanata yatkın olduğundan kendisi bu isimle anılmıştır.

Daidalus, çok başarılı bir mimar olmasının dışında aynı zamanda bir heykeltıraş ve mekanik ustasıdır. Atina’da çalıştığı dönemde yanında yeğeni Talos’da vardır. Talos, yetenekli ve başarılı bir çıraktır. Bir gün ölü bir yılanın dişlerini inceledikten sonra testereyi icat etmeyi başarır. Daidalos,  aynı zamanda yeğeni olan Talos’u bu başarısından dolayı aşırı kıskanır ve Akropol’ün tepesinden aşağı iterek ölümüne sebep olur. Daidalos, cinayeti kendisinin işlediği ortaya çıkınca Atina’dan sürgün edilmiş Girit Adası’na sığınmıştır. Girit Kral’ı Minos Daidalos’a cömertlik göstermiş ve sahip çıkmıştır. Daidalos, Kralın birçok işinde çalışmış ve kraliyet sarayında nispeten yüksek bir mevki elde etmeyi başarmıştı. Çalışmalarının ödülü olarak Minos’un güzel köle kızlarından biri olan Bibliotheca’da Naucrate isimli bir kadınla evlenmesine izin verilir. Bu evlilikten İkarus dünyaya gelir.

Kral Minos

Daha sonraki zamanlarda tanrılar tarafından cezalandırılan Kral Minos’un eşi yarı insan yarı canavar bir çocuk dünyaya getirir. Kral Minos, Daidalos’tan Minotor adını verdiği insan yiyen oğlunu hapsetmesi için hapsedecek bir yer yapmasını ister. Bu hapishaneyi çıkış yolu bulunamayacak bir labirent şeklinde inşa eder. Ortaya Minotor’un beslenme sorunu ortaya çıkar. Bu sebeple çevre şehirlerden toplanan gençlerden olmak üzere 7 erkek ve 7 kadın bu labirentin içine atılırlar.

Halk zamanla bu duruma isyan etmeye başlar ve Minotor’u öldürmek için Atina’dan Theseus adlı bir bir genç Girit’e gelir. Aslında Theseus,  Atina tarafından haraç kapsamında Minotor’a kurban edilmesi için gönderilen gençlerden bir tanesiydi. Hesapta olmayan ise Kral Minos’un kızı Ariadne’nin bu Atina’lı gence aşık olmasıdır. Ariadne, Theseus’a yardım etmek için Knossos’taki sarayın altındaki labirenti tasarlayan Daidalos’tan yardım istemiştir.

Daidalos, Ariadne’ye labirentin merkezini tarif etmiş ve bir top iplik kullanmasını istemiştir.  Minotor’u öldüren Theseus büyük bir cesaret örneği göstermiş ve bu ip sayesinde de labirentten çıkabilmiştir. Bu işte kızının parmağı olduğunu öğrenen Kral Minos hemen bu çiftin yakalanması emrini verir ancak aşık çift çoktan Girit’ten kaçmışlardır. Başlangıçta Kral Minos, Daidalos’un yardımlarına aşırı tepki vererek idama mahkum etmek istemiş ancak yardımlarından istifade etmek isteyen kral bu kararından vazgeçip onu ve oğlunu yüksek bir kuleye kilitlemiştir ( Bazı kaynaklara göre labirente atılmışlardır).

Daidolos ve İkarus’un kaçışı

Hiçbir hapishane Daidalos gibi bir mucidi kilit altında tutamazdı. Daidalos, kendisi ve oğlunun hapishaneden kaçması gerektiğini değil Girit’i de terk etmeleri gerektiğini fark etmişti. Girit’ten uzaklaşmak en olası çözüm gibi görünse de Kral Minos’un Girit Donanması çağın en hızlı gemilerinden oluşuyordu. Bunun için Daidalos, en iyi çözümün uçarak kaçmakta olduğuna kanaat getirmişti. Daha önce hiç insanlı bir uçuş gerçekleşmemiş olması yüzünden bir yöntem geliştirmek gerekiyordu. Daidalos’un planı esasında basitti. İkarus, hapishanelerinde ne kadar tüy varsa toplamış, daha sonra Daidalos’ta bu tüyleri bal mumu ile ahşap çerçevelere yapıştırmıştı. Bu şekilde iki takım kanat ortaya çıkmıştı.

Bal Mumumdan Kanatlar

Kanatların zayıf olduğunu fark eden Daidalos, oğlu İkarus’u “ne çok yüksekten ne de çok alçaktan uç” diyerek tehlikelere karşı uyarmıştı. Çünkü yüksekten uçulduğunda kullanılan bal mumu güneşe fazla yakın olacak ve sıcaktan erimeye başlayacaktı. Çok alçaktan uçulduğunda ise denize yakın uçulmuş olunacak, tüyler ve kullanılan ahşap malzeme deniz suyunu çekmeye başlayıp ağırlaşmasına sebep olacaktı. İkarus ve Daidalos Girit’ten kaçacakları gün gelip çatmıştır. Kendi imal ettikleri kanatlarıyla bir çıkıntıdan aşağı doğru kendilerini salarlar kanat çırpmaya başlarlar. Böylece insanlığın ilk uçuşu bir kuş misali başlamış olur.

Kaçışları fark edilmeden başarılı şekilde gerçekleşmiş, Girit’i çoktan arkalarında bırakmışlardı. Kral Minos’tan kaçan ikilinin başına Sisam Adası’na yaklaşırken felaketler baş göstermeye başlamıştı. İkarus kendinden çok emin olmuş, babası Daidalos’un uyarılarını görmezden gelerek güneşe yakın, daha yüksekten uçmaya başlamıştı. Daidalos’un korkuları kısa sürede kendini gösterdi. Tüylerin ahşap malzemeye tutunmasını sağlayan bal mumu erimeye devam ettikçe tüyler bir bir kopmaya başladı. İkarus’un denize düşüp gözden kaybolur.

Güneşe ulaşma tutkusu, İkarus’un ölümüne sebep olmuştur. Doğal olarak babası Daidalos’un elinden hiçbir şey gelmemiş ve oğlunun ölümüne şahitlik etmek zorunda kalmıştır. Girit Adasında ise kaçışları bir süre sonra fark edilmiş ve hemen arama çalışmaları başlatılmıştır. Kral Minos, her ne kadar Daidalos’un bir başkası için çalışmasını istemese de onu asla bulamamıştır.

Bir efsaneye göre Yunan kahramanı Herkül, İkarus’un ölümüne şahit olmuş ve babasının yapamadığı cenaze törenini gerçekleştirmiştir. Ege Deniz’inde düştüğü yerin İkara adasına yakınlarında olduğu ve bu adanın isminin İkarus’tan aldığı söylenir.

İkarus’un hikayesinden çıkan sonuç

Herkes kendine göre farklı sonuç çıkarır bu hikayeden; Kimi, aile sözünün kıymetini, kimi İkarus’un kahramanlığını, kimisi kendine aşırı güvenin zararlarını vs… Aslında bu hikaye, buradan çıkan fikirlerin hepsini içinde barındırır. Bu hikayeden anlaşıldığı üzere İkarus, tutkulu ve cesur bir karakterdi. Onun ilk kez uçuş gerçekleştiriyor olması bile cesaret gerektiren bir işti. Eğer babasının sözünden çıkmamış olsa hedefini zamanla daha da ileri taşıyabilirdi. Ya da ilk ve son uçuşu olduğunu düşündüğü için hedefine ulaşma yolunu seçmişti. Almış olduğu haz ve merakın etkisiyle daha da yüksele çabası içine girmesine sebep olmuştu. Belki de hayallerini bu şekilde gerçekleştireceğine inanmış, bunları gerçekleştirmeden aşağı inmiş olsaydı mutlu bir insan olarak hayatına devam edemeyecekti.

İkarus’un ismi günümüzde yaşamaya ve yaşatılmaya devam etmektedir. Müzikten, resime, heykeltıraştan, teknolojiye kadar İkarus ismi nasibini almıştır. Iron Maiden müzik grubunun İkarus için yapmış olduğu parça, İkarus marka otobüsler, Pieter Breugel, Hans Bol gibi sanatçıların elinden çıkmış İkarus Hikayesini içeren tablolar…

Kaynaklar;
Mitoloji 101| Eski Yunan ve Roma Mitolojisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey | Kathleen SEARS
A’dan Z’ye Dünya Mitolojisi | Dünya Halklarının Tüm Yaratılış, Tanrı ve Kahraman Mitleri | David A. LEEMING
The myths and legends of ancient greece and rome – E.M. berens
Walter Burkert – İlkçağ Gizem Tapıları
Yunan Ve Roma Mitolojisi- Colette Estin
Yunan Mitleri Tanrılar, Kahramanlar, Söylenceler – Robert Graves

https://www.ancient.eu/
https://www.history.com/
https://www.britannica.com/
https://www.theoi.com/

Home

https://www.greekmythology.com/

Bir önceki yazımız olan İason Kimdir? Altın Post Efsanesi Kahramanı başlıklı makalemizde altın post efsanesi, altın post hikayesi ve iason hakkında bilgiler verilmektedir.