İris | Yunan Mitolojisinde Gökkuşağı Tanrıçası
Iris yunan mitolojisinde Gökkuşağı tanrıçası olarak bilinir. Aynı zamanda Ulak Tanrı Hermes’in kadın versiyonudur. Çoğu sanat eserinde gökkuşağının üzerinde olan güzel bakire genç bir kız olarak tasvir edilmiştir. Omuzlarında kanatları bulunur ve elinde bir sürahi taşır. İsmi Yunanca ve Haberci kelimelerinin birleşiminden oluşur. Bazı kaynaklar onu Tanrıça Hera’nın asistanlarından birisi olarak gösterir.
Eski Yunanlılar onu tıpkı Hermes gibi bir haberci olarak görüyordu. Olimpos Dağı’nın dişi elçisiydi. Elindeki sürahi ile okyanuslardan topladığı suyu gökyüzüne taşıyordu. Bazı kaynaklarda ise yeryüzü ve yeraltı dünyasını birbirinden ayıran Styx nehrinden su topladığı belirtilmiştir. Bir çok tarihçi Tanrıça Iris’i tanrılar ve ölümlüler arasında önemli bir bağlantı olarak görüyordu.
Birçok kaynak Iris’i bir okyanus perisi olan Elektra ve Thaumas’ın çocuğu olarak tanımlar. Bu durumda Titan Oceanus’un torunlarından birisi olmaktadır. Bu nedenle havadaki su kütlelerinin üzerinde oluşan gökkuşağı ile ilişkilendirilmiştir.
Hakkındaki mitler yazılı kaynaklara göre değişkenlik göstermektedir. Bazı mitlerde Olimpos Tanrıları’nın bir elçisi olarak gözükürken, diğer eserlerde ise Batı Rüzgarı Zephyros’a aşık olduğu ve bu aşktan Pothos isminde bir oğullarının olduğu bilgisi geçmektedir.
İris | Hızlı Ayaklı
İris Olimpos Dağı’ndaki tanrı ve tanrıçalara nektar sunmak için sık sık sürahisini kullanırdı. Bazen tanrı ve tanrıçalar ondan ölümlülerin kendilerinden talep ettiklerini aktarmasını isterdi. Iris aynı zamanda hızlıydı. Olimpos dağından yeryüzüne ve hatta Hades’in yeraltı dünyasına çok hızlı bir şekilde haber iletebilirdi.
Birçok yunan tarihçisi ve sanatçısı Iris’i en güzel tanrıçalardan birisi olarak tasvir ederdi. Yunanlılar ise ona “Hızlı Ayaklı” derlerdi. Bunun nedeni taleplerini tanrılara hızlı bir şekilde ulaştıracağı inancına dayanıyordu.
Geçen zamanla birlikte Iris, gökkuşağı tanrısından çok Tanrıça Hera’nın bir hizmetkârı olarak anılmaya başlanmıştır. Odyssey eserinden Zeus onu emirlerini bildirmek için diğer tanrılara ve ölümlülere gönderir. Ayrıca Iris, Tanrıça Hera tarafından truva savaşının kahramanı Akhilleus’a gönderilmiştir.
Irıs bu emirleri iletirken genellikle insan kılığında görünmüştür. Ayrıca savaş sırasında yaralanan Afrodit’e yardım etmiştir. Tüm bunların yanına Sparta Kralı Melenaus’a karısı Helen’in Paris ile birlikte kaçtığını da söyleyen odur.
Kaynaklar:
The myths and legends of ancient greece and rome – E.M. berens
Walter Burkert – İlkçağ Gizem Tapıları
Yunan Ve Roma Mitolojisi- Colette Estin
Bir önceki yazımız olan Hipnoz (Hypnos) | Yunan Mitolojisinde Uyku Tanrısı başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.