Kapitalizm Ne Anlama Geliyor?

Kapitalizm, bir ülkenin ticaretinin, endüstrisinin ve kârlarının, bu şirketleri zaman ve emek gücü kuran insanlar tarafından değil, özel şirketler tarafından kontrol edildiği bir ekonomik sistem olarak tanımlanır. Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer birçok ülke kapitalist ülkelerdir, ancak kapitalizm mevcut olan tek ekonomik sistem değildir; Tarih boyunca, diğer ülkeler sosyalizm ya da komünizm gibi diğer sistemleri benimsemişlerdir, bu yüzden kapitalizmin gerçekte ne olduğunu keşfetmek önemlidir.

CNN geçtiğimiz günlerde, 21 ve 32 yaşları arasındaki insanların % 66’sının emeklilik için hiçbir tasarruf yapmadığını bildirdi. Bununla birlikte,  bu yaş aralığındaki insanların yatırım fonlarına yatırım yapmamalarının temel nedeninin giderlerinin çok fazla olması olarak açıklandı.

Şu an kurulu olan düzen, sosyalizme – yani üretim araçlarının herkesin sahip olduğu ve eşit bir şekilde sahip olduğu bir politik ve ekonomik sisteme doğru yönelmeye başladı. Kaynaklar azaldı, zengin iş adamları her şeye sahip ve sıradan insanların hayatta kalmak için küçük, özerk topluluklarda bir araya gelmeye başladı. Yunan filozofu Plato’dan kökleri günümüze kadar uzanan 19. yüzyılın başlarında Karl Marx ve Friedrich Engels gibi Alman radikalleri arasında popüler bir siyasi düşünce olarak ortaya çıkan modern sosyalizm fikri, gençler arasında giderek daha popüler hale geliyor.

Buna karşılık, genç nesiller arasında kapitalizm popülerliğini yitirmeğe başladı. Washington Post, Nisan 2016’da yaptığı bir araştırmada, 18 ila 29 yaş arasındaki genç yetişkinlerin çoğunun kapitalizmi reddettiklerini söyledi.

Kapitalizm Nasıl Ortaya Çıktı?

Kapitalizmin kökenleri karmaşıktır. Kapitalizm sisteminin kökeni, İngiliz güç sisteminin Avrupa’da yaşayan insanların %60’ının ölümüne sebep olan (veba salgını) Kara Ölüm’den sonra çöktüğü 16. yüzyıla kadar uzanır. O yüzyılda kurulan yeni bir tüccar sınıfı yabancı ülkelerle ticarete başladı ve bu yeni talep, yerel ekonomilere zarar verdi ve genel üretim ve malların fiyatlandırılmasını zorlamaya başladı. Aynı zamanda sömürgeciliğin, köleliğin ve emperyalizmin yayılmasına da yol açtı.

İngiliz feodalizminin ölümü Britanyalı köylülerin topraklarını terk etmesine neden oldu. Sonunda onları kırsal alandan ve şehir merkezlerinden uzaklaştırdı. Daha sonra, bu eski çiftlik işçileri emeklerini yeni bir rekabet ortamında ayakta kalmak için satmak zorunda kalırken, devlet yeni kapitalistlerle birlikte köylülerin iş gücünü yok pahasına almaya ve onları daha fazla fakirleşmeye zorladı.

*Feodalizmin temel özelliği siyasi bölünmüşlük ve sosyal eşitsizliktir. Zenginler topraklarında yaşayan insanların üzerinde mutlak haklara sahiptir. Derebeylik olarak da bilinir.

On sekizinci yüzyıla gelindiğinde, İngiltere bir sanayi ülkesine dönüşmüştü ve Sanayi Devrimi’nin şafağı adayı tamamen ele geçirdi. Kurulan dumanlı fabrikalar, modern kapitalizm düşüncesinin temellerini oluşturdu.

Kapitalist olmak ne demektir?

Bireysel kapitalistler, genellikle, işlere yatırılan büyük miktarda sermayeye, paraya ya da diğer finansal varlıklara sahip olan ve daha fazla kar yaparak varlıklarını arttırmak isteyen zengin insanlardır. Kapitalist bir ülke, hem fiyatların hem de üretimin şirketler ve özel şirketler tarafından birbirleriyle rekabet içinde olduğu ve özel mülkiyete, ekonomik büyümeye, seçim özgürlüğüne yoğunlaştığı bir ekonomik sistem olan serbest piyasa tarafından yönetilmektedir. Bu sistemde hükûmetin müdahalesi sınırlıdır. Genel olarak, politik yelpazenin sağındakiler, kapitalizm yanlısı olma eğilimindedir; solundakiler ise anti-kapitalizme yanlısı olma eğilimindedir.

Kapitalizm insanları nasıl etkiler?

Kapitalizmin hayatınız üzerindeki etkisi, bir işçimi yoksa bir patron mu olduğunuza bağlıdır. Bir şirkete sahip olan ve başka işçileri istihdam eden birisi için kapitalizm mantıklı olabilir: Şirketinizin getirdiği daha fazla kar, işçilerinizle paylaşmanız gereken daha fazla kaynak, ki bu teorik olarak herkesin yaşam standardını geliştirir. Her şey, arz ve talep ilkesine dayanır ve kapitalizmde tüketim kraldır. Sorun şu ki, kapitalist patronların çoğu, zenginliği paylaşmada pek başarılı değildir, bu yüzden kapitalizmin başlıca eleştirilerinden biri, bunun hem toplumsal hem de ekonomik açıdan eşitsizliğin büyük bir gücü olduğudur.

Kapitalizm, “açgözlülüğün iyi olduğu”, destekçilerinin olumlu bir şey dediği pozisyonu alır – bu açgözlülük kârları inovasyona ve ürün geliştirmeye sürükler, bu da ürünler satın alacaklar için daha fazla seçenek olacağı anlamına gelir. Muhalifleri, kapitalizmin, doğası gereği, sömürücü olduğunu ve işçi sınıflarını zenginlerin cüzdanlarını bastıracak şekilde çiğneyen vahşice bölünmüş bir topluma yol açtığını söylüyor. Yakın tarihte bir örnek olarak, Occupy Wall Street hareketi, kapitalist sınıfın zenginlerinin en zenginleri olan “% 1” e karşı anti-kapitalist bir protesto olarak başlamıştı.

İnsanlar neden kapitalizmi destekliyor?

Kapitalizmin destekçileri bazı kilit noktalara inanıyor: Ekonomik özgürlük siyasal özgürlüğe yol açıyor ve devlete ait üretim araçlarına sahip olmak aşırı menfaat ve otoriteye sahip olmalarını sağlıyor. Sosyalizm, komünizm ya da anarşizm gibi alternatiflerin başarısızlığa mahkûm olduğu konusunda ısrar ederek, bir toplumu örgütlemenin tek mantıklı yolu olarak kapitalizmi görüyorlar. Pro-kapitalizm duruşunun İngiliz işçi sınıflarını yıktığı söylenen eski İngiliz başbakanı Margaret Thatcher’ın dediği gibi, “Bir alternatif yok”. Kapitalizmin çevreye ve azalan doğal kaynaklarımız üzerindeki olumsuz etkisini düşünmeleri istendiğinde, çoğu kişi bu kaynakların yalnızca daha değerli hale geleceğini ve azalmaya devam ettikçe daha fazla sermaye yaratabileceğini söylüyor. Ayrıca, şirketler arasındaki rekabetin ürünleri daha uygun fiyatlı hale getirerek tüketicilere fayda sağladığına ve kapitalizmin başkasının köpeği olma atmosferinin insanları hayallerini gerçekleştirmek adına daha fazla çalışmaya teşvik ettiğine inanıyorlar. Kolektif olmaktan ziyade, birey üzerinde merkezi öneme sahip olmak, kapitalizmin klasik bir ayırt edici özelliğidir ve kapitalistler bu gücü çok iyi kullanırlar.

İnsanlar neden kapitalizme karşı çıkıyor?

Anti-kapitalistler kapitalizmi, tasfiye edilmesi gereken insanlık dışı, anti-demokratik, sürdürülemez, son derece sömürücü bir sistem olarak görürler. Alman Komünist filozof ve iktisatçı Karl Marx belki de tarihte kapitalizmin en ünlü rakibi olan, ‘ Kapital, Cilt 1: Kapitalist Üretimin Kritik Bir Analizi’ kitabında yazdığı gibi, Kapitalist bir sistemde insanlar, sistemdeki ürünler tarafından yönetilir.

Kapital kitabında ayrıca, “kapitalizmin ayırt edici özelliği, bolluk içinde yoksulluktur” diye belirtiyor ve emekçi sınıflar üzerinde uygulanan muazzam acı ve şiddet, talebe göre ücretlerin artması, insanların fast food yemek tarzına mahkûm edilmesi ve toplumsal yabancılaşmaya karşı çıkıyor. Marx ayrıca, sistemin işçiliği insanlıktan çıkarma kapasitesini vurguladığı kitabında, kapitalist üretim yöntemlerinin işçiyi bir makinanın parçasına çevirdiğini belirtiyor.

Son olarak;Kapitalist bir ülkede ürün/hizmet, diğer her şeyden kârlıdır; Sosyalist bir ülkede ise halkın daha önemli olduğu görülüyor .Birleşik Devletleri, İngiltere ve Almanya, modern kapitalist ülkelerin en büyük örnekleridir. Buna karşılık, Çin, Hindistan ve Küba, eski Sovyetler Birliği gibi modern sosyalist, ülkelerin en büyük örnekleridir. Norveç, İsveç, Kanada ve Hollanda gibi diğer birçok ülke sosyalist fikirleri kendi toplumlarına dâhil eder; Örneğin, evrensel sağlık ve Sosyal Güvenlik hem sosyalist kavramlardır.

Bir önceki yazımız olan Jeffrey Dahmer Hikayesi ve Cinayetleri başlıklı makalemizde Jeffrey Dahmer, nekrofili ve nekromanyak hakkında bilgiler verilmektedir.