Momus | Yunan Mitolojisinde Hiciv Tanrısı

Momus insanları ve tanrıları küçük düşüren ne kadar şey varsa onların tanrısıdır. Momus her şeyde bir hata bulmaya ve buldukları ile alay etmeye kendisini adamış olan bir tanrıdır. Kara mizah, iğneleme, eleştiri ve alay etmek onun alanındadır. Bu durum o kadar ileriye gitmiştir ki yazılı mitlerde Olimpos Tanrıları ile dalga geçtiği için Zeus onu Olimpos Dağı’ndan uzak bir yere sürgün etmiştir. İsmi yunan dilinde ‘suçlamak’ anlamına gelir. Aynı zamanda bir Titan olan tanrıça Nyx’in (Gece) çocuğudur.

Momus hemen hemen her şeyi eleştirir ve dalga geçerdi. Yunan mitlerinde geçen Prometheus’un insanları yarattığı hikayede, Momus insanların göğüslerine düşüncelerinin okunabileceği bir kapı koymadığı için Prometheus ile dalga geçmiştir. Tanrıça Athena ise tekerlekleri olmayan bir ev inşa ettiği için Momus tarafından eleştirilmiştir. Kara mizah tanrısı, Athena’ya evin tekerlekleri olmadığı için kötü komşulardan kaçamayacağını söylemiştir.

Denizlerin Tanrısı Poseidon ise yapmış olduğu bir boğa yüzünden Hiciv Tanrısının eleştirisine maruz kalmıştır. Ona göre Poseidon’un boğasının gözleri daha iyi görebilmesi için boynuzlarının ucunda olmalıdır. Bazı kaynaklar ise Momus’un Güzellik Tanrıçası Afrodit için hiçbir eleştiri yapamadığını belirtmektedir. Bu kaynaklara Afrodit’in eleştirilebilecek bir kötü noktası bulunmamaktadır. Ancak yine de bazı eserlerde Hiciv Tanrısının Afrodit’i kırışık sandaletler giydiği için eleştirdiği yazılıdır.

Momus Tanrı Zeus’un Şaklabanı

Tanrı Momos’tan bazı kaynalarda Zeus’un şaklabanı olarak da bahsedilmektedir. Onun için genellikle insanların yüzündeki maskeyi kaldıran tanrı ifadesi kullanılır. Momos’un kendisine olan özgüveni o kadar fazladır ki tanrıların kralı olan Zeus’a dahi dil uzatmıştır. Momos, Kral Zeus’u acımazsız olmak ve kadınlara olan düşkünlüğü konusunda eleştirmiştir. Bunun yanında ona Truva savaşının başlamasını Zeus istemiştir. Tanrı Momos, Zeus’un niyetinin dünya nüfusunu azaltmak olduğunu savunmuştur.

Tüm bunların yanında Tanrı Momos’un karanlık bir tarafı da bulunmaktadır. Sonuçta o gece Nyx’in oğludur. Antik yunanda Momos’un insanlara hata yapmaları için yeni düşünceler fısıldadığına inanılırdı. Acı ve Istırap Tanrıçası Oizys’in onun ikiz kardeşi olduğu bilinmektedir.

Momus yıllar boyunca şiir sanatıyla ilişkilendirilmiştir. Bunun temel nedeni şiirlerin eleştirileri sanatsal ve etkili bir şekilde topluma aktarılmasıdır.

Kaynaklar;
The myths and legends of ancient greece and rome – E.M. berens
Walter Burkert – İlkçağ Gizem Tapıları
Yunan Ve Roma Mitolojisi- Colette Estin
Yunan Mitleri Tanrılar, Kahramanlar, Söylenceler – Robert Graves

Bir önceki yazımız olan Kratos Kimdir? Kratos Ne Tanrısı? başlıklı makalemizde god of war, kratos god of war ve kratos güç hakkında bilgiler verilmektedir.