Müzler Nedir? | Yunan Mitolojisinde İlham Perileri

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Müzler (Musalar) yunan mitolojisindeki ilham tarnılardır. Yunan mitolojisinde yetenekli kişilere ilham kaynağı oldukları düşünülmüştür. Yunan mitoloji tarihi incelendiğinde Müzler denilince akla gelen ilk gelen Olympos’lu olan dokuz Müz’lerdir. Oysa ki Mnemosyne’nin oldukça meşhur olan dokuz kızından başka Yunan mitolojisinde iki ayrı Müz grubu daha vardır. Bunlardan ilki Titan Müzler ve bir diğeri ise Apollon Müzlerdir.

Titan olan Müzler Melete, Aiode, Mneme’den oluşan bir üçlü tanrıça grubudur. Melete pratik meditasyonu, Aiode şarkıyı, Mneme’de belleği temsil etmiştir. Her biri ayrı ayrı titan olup sadece müzik ile ilgilenmişlerdir. Rivayet edilene göre sayıları üç ya da dört civarındadır.

Pausanias’ın bahsettiği Mneme’nin Mnemosyne ile aynı tanrıça olduğu kesinlik kazanmıştır. Cicero titanların müz topluluğunu ilk kuşak, Olympos müz grubunu ise ikinci kuşak olduğunu söylemiştir. İlk kuşak olan Müzler Thelixonoe, Aode, Arche, ve Melete’den oluşmaktadır.

Apollon Müzleri ise tanrı Apollon’un kızlarından oluşmaktadır. Bunlar Kephiso, Apollonis, Borysthenis, Nete, Mese, Hypate’den oluşmaktadır. Nete, Mese, Hypate tanrı Apollon’un sembollerinden biri olan liri ve lirde yer alan üç tel temsil etmektedir. Tanrı Apollon’un Müzleri Delphi tapınağında büyük bir itibar görmüşlerdir. Tanrı Apollon’un bir diğer niteliği ise sanata ön ayak olan anlamına gelen mousagetes olmuştur.

Zeus ve Mnemosyne

Efsanede yer alan rivayete göre tanrı Zeus Mnemosyne ile birlikte olmuştur. Ve bu birliktelik üst üste 9 gece boyunca sürmüştür. Ve bu 9 gece olan birliktelikten ayrı ayrı bir Müz dünyaya gelmiştir. Olympos Dağı’nın eteklerinde dünyaya geldikleri için ise isimlerine Olimpos’lu Müzler denilmiştir.

Mnemosyne’nin Zeus’tan dünyaya gelen dokuz kızı Yunan mitoloji tarihinde Müzler, Musalar ve sanat perileri denildiğinde akla ilk gelenlerin başında yer almıştır. Müzlerin etki ettikleri birçok sanat ve bilim alanları olmuştur. Bunlardan bazıları destanlar, tarih, astronomi, komedya, tragedya, dinsel şiirler, aşk ve erotik içerikli şiirler, lirik şiirler, koro ve dans içerikli şarkılar olmuştur.

Müzler İlham Perileri

Müzler dönemlerine sadece ilham vermek ile kalmamış ayrıca geçmiş dönemde olan her şeyi her detayı ile hatırlamışlardır. Bu durum göz önünde bulundurulunca inanılmaz bir hafızaya sahip olduklarını söylemek mümkündür. Müz inancı ilk etapta Trakya Boiotia’da ortaya çıkmış zaman içerisinde yayılmaya başlayarak Yunanistan’a kadar ulaşmıştır. Yunan tarihinin büyük filozofu olan Platon, Lesbos’lu olan ünlü kadın yazar Sappo için onuncu müz adını takmıştır.

Erato’nun sembolleri arasında mersin yapraklı taç modeli, gitara benzeyen bir çalgı türü olan kithara, mis kokulu bir gül buketi ve lirden oluşmaktadır. Üç telli olan mitolojide karşımıza çıkan lirin Apollon’un veya Erato’nun icat ettiği bilinmektedir.

Homeros’un ilham perisi olan Kalliope’nin aynı Kleio’da olduğu gibi elinde yazılarını yazmış olduğu bir tablet ile bazen de bir papirüs kağıdı ile betimlenmiştir. Müziğin ilhamı olan Euterpe’nin temsil ettiği alet ise flüt olmuştur. Yunan mitolojisine göre aulos ismi ile bilinen çift flütü Marsyas ya da Euterpe’den biri icat etmiştir.

Thalia ve Melpomene

Yapılan betimlemelerde Thalia’nın elinde görülen bir komedya maskesi, Melpomene’nin elinde görülen ise bir tragedya maskesidir. Bu şekilde betimlenmişlerdir. Kafasına serviden gösterişli bir taç koyan Malpomene’nin diğer bir elinde ise bir bıçağın ya da bir sopanın olduğu görülmektedir. Ayaklarında tragedya oyununu sergileyen oyuncuların giymiş oldukları gibi kothurnos bulunmaktadır. Thalia’nın betimlemesi incelendiğinde ise bir elinde borazanı tuttuğu görülmektedir. Kafasına yerleştirmiş olduğu sarmaşıktan yaptığı taç ile oldukça havalı ve şen şakrak hiçbir şeye aldırmayan bir havası vardır.

Genel anlamda sürekli olarak uzun pelerinler giyen Polyhymnia’nın görüntüsünün tam aksi olarak son derece aksi ve ciddi bir görünümü bulunmaktadır. Dirseği ile yataktan destek alarak yatağa uzanmış ve oldukça dalgın ve düşünceli bir biçimde parmağını ağzına götürmüştür.

Betimlemeye göre Urania’da da pelerin bulunmaktadır. Ancak bu pelerin diğerlerine göre oldukça süslüdür. Pelerine yıldızlar takarak süslemiştir. İfadesinde ki bakışları gök küreye doğrultan Urania yıldızlara baka geleceği görebilme yetisine sahip olmuştur.

Dans ile ilgili olduğundan dolayı Terpsikhore’nin genel tasvirleri incelenirken genelde otururken ve elinde bir lir ile betimlendiği görülmüştür. Çünkü onun amacı dansçıları ve müziği ile bir ilham oluşturmaktır.

Müz Ne Demek?

Mousa sözcüğünün temeli sanat ve şiir anlamına gelmektedir. Hakkı ile icra edilen vezin ölçüleri ile konuşma anlamına gelen mousike bir diğer ismi ile müzik Müzlerin içerisinde yer aldıkları alanlardan yalnızca bir tanesidir.

Müzler sadece müzik alanında değil, edebiyatta, sanatta, bilimde ve hatta bilimin tüm dallarında aktif olarak rol almışlardır. Tüm bilim dallarına yön vererek esin kaynağı sayılmışlardır.

İngilizce olarak yazılan music, amuse ya da museum gibi kelimelerinin her birinin kelime köken Müzlere dayanmaktadır. Latince diline museum şeklinde geçmiş olan mousaion kelimesi ilk etapta Müzlere tapınıldığı yer anlamına gelmiştir. Döneminin en ihtişamlı yapıtlarından olan İskenderiye Kütüphanesi’nin Büyük İskender için yapılan anıt mezarının yakınlarında yer alan bir mousaison’a yapılmasının da etkisi ile zaman içerisinde müze kelimesinin anlamını kazanmıştır.

Mnemosyne bellek ve hafıza anlamında ki mneme kelimesinin kökeninden gelmiştir. Bu sözcüğünde kelime kökü Hint ve Avrupa’da ki dil ailesinden men yani düşünmek köküne dayanmıştır.

Müzik ve Musa kelimeleri aynı kökten gelmiştir. Yunan mitoloji tarihinde bu ikisinin oldukça yakın bir fonksiyonu ve de doğası olmuştur. Ayrıca bu iki kelimenin mana olarak birbirinin içerisinde yer alması o kadar çok belirgin bir hal almıştı ki zaman içerisinde bu kelimeler birbirlerinin yerine geçer olmuştur. Antik Yunanca’da Musanın bir diğer isminin müzik olduğu görülmektedir.

Müzler Nereden Geliyor?

Yunan mitoloji tarihinde Musaların en saygı duyulan tanrıçalar olduğu bilinmektedir. Onların kendilerine has sihirli güçlerini ortaya çıkardıkları çok sayıda mitos olduğu da bilinmektedir. Musaların etkisi daha doğrusu yaptıkları sanatlarının etkisinin hem tanrıların hem de insanların üzerinde ki etkisi inanılmaz derecede büyüktür.

Dönemde yaşamış olan bir Yunanlı için kuvvetli bir mitolojik bilgilerden kaynaklanmaktadır. Antik kaynakların birçoğunda Musaların babasının tanrı Zeus annelerinin ise hafıza ve bellek tanrıçası olan Menmosyne olduğu yazılmaktadır. Musaların nesli tanrı Zeus’tan gelmektedir. Zeus tanrıların en başı olduğundan dolayı onun soyundan gelenlerde çok özel yeteneklere sahip olarak dünyaya gelmişlerdir.

Musalar | Mitolojik Esaslar ve İşlevler

Günümüzde Musalara olabilecek romantik bakış kendi dönemleri için uzak bir kavram olmuştur. Antik Yunanlı biri için Musa her insan için adaletli bir yaşamı sağlayan bir varlık olmuştur. Sanat ile ilgili olan süreçler için Platon insanların yapmış olduğu sanat ile Müzlerin yapmış olduğu karşı karşıya koymuştur.

Müzlerin yapmış oldukları sanat ideal olması gereken bir sanatın eseri iken insanlığın yapmış olduğu sanat Müzlerin dünyasını yansıtmıştır. Ancak yansıyan her detay ise birbirine karışmış ve biçimsiz ve alakasız şeyler ortaya çıkmıştır. Ancak burada şunu da belirtmiş olmak gerekiyor Platon’un burada bahsettiği şey tam olarak estetik bir kaygı değildir, sanatın ahlaki boyundan bahsetmiştir.

Platon Müzlerin kendi sanatlarında kanunları ve kuralları olduğundan bahsetmiştir. O eski dönem içerisinde her bir detayın kanuni olarak net bir şekilde belirlenmiş olduğu ve herkesin de bu kurallara kendiliğinden gönüllü olarak uyduğundan bahsetmiştir. Platon özellikle müzik sanatında tüm türlerin birbiri ile iç içe geçmesinden şikayetçi olmuştur. Dönemde yer alan kuralları Müzler kendileri belirlemişlerdir. Çünkü doğru bir sanatın ancak bu kurallar içerisinde yapılabileceğini inanmışlardır. Müzler’in bu kurallara uyarak doğru sanatı yapmak istemelerinin en büyük sebeplerinden biri ise insanoğlunun hayatına ancak ve ancak doğru bir sanat yolu ile etkileyebileceklerini düşünmüşlerdir. Müzler hayattaki eksiklikleri düzenler ve aynı zamanda şarkı ile, oyun ile, ritm ve de logos ile armoniyi bir araya getirerek horon ile ona en iyi gelecek düzeni katarlar. Bu cümle ünlü düşünür Platon’un Müzler hakkında ki düşüncesinden yalnızca biri olmuştur. Ve devamında da demiştir ki genel olarak tüm sanatlar Müzlerden geliyordur.

Platon’un Yorumu

Müzler insanoğlunun ahlaki yönden eksikliklerini tamamlayan şifacılar olarak da bilinmişlerdir. Platon bu konu hakkında şu cümleyi kurmuştur; tanrıların insanlara acıyıp koro arkadaşı ve de doğru yol gösteren kılavuzu olması için Apollon ve Müzleri vermiştir, demiştir.

Müzlerin sanatı zihinsel durumu çok iyi olmayan bir insanoğlu için evrensel bir tedavi olarak düşünülmüştür. Felsefe de sanatın tüm birleşiminden en ön safhaya ethos çıkmıştır. Müzler ya da Musalar sanatın tüm faydasını algılarken Platon gerçekçi bir eğitim filozofu olarak çocukların hayata yeni başladıkları çocukluk döneminden itibaren doğru sanat ile tanıştırılması gerektiğini söylemiştir. Bu sebepten dolayı Musaların horonu olarak tabir edilen sanat dallarının gençliğin eğitiminde şart olarak görülmüştür. Böylelikle Müzler antik Yunan’da ahlaki düzende ve sanatın mükemmel olmasında iddialı olmuşlardır.

Antik Yunan döneminde yaşamış biri için böyle bir iddiada yer almak hiç kolay değildir. Bir insanın ya da müzisyenin ya da yazarın böyle önemli bir seviyeye ulaşması ancak bir durum ile mümkün olmuştur. O da Müzlerin lütfu ile gerçekleşebileceğidir. Bu sebepten dolayı Müzlerin en önemli hayat düsturlarından biri de ilham vermek olmuştur. Antik dönemde yer alan şairler yazarlar ve filozoflar Müzlere ilham için sürekli olarak hitap ermişlerdir. Biçim olarak bu hitap yapılacak olan eserin en başında şiirsel formatta bir çağrı edası ile sunulmuştur.

Bir önceki yazımız olan Harites Nedir? | Yunan Mitolojisinde Harites başlıklı makalemizde harites, harites nedir ve harites üç güzeller hakkında bilgiler verilmektedir.