Okeanos | Yunan Mitolojisinde Okeanos Kimdir?

Okeanos (Oceanus)yunan mitoloji tarihinde titanların lideri Uranüs ve toprak ana Gaia’nın dünyaya getirdikleri ilk çocuklarıdır. Okeanos tüm okyanusların simgesi haline gelmiştir. Okyanusların tanrısıdır.

Okeanos Kimdir?

Okeanos’u yapılan tasvirler incelendiğinde genellikle vücudunda kasları olan uzun sakallara sahip olan ve alnında boynuzları olan bir tasvir betimlenmiştir. Okeanos’un vücudunun altı tarafı bir yılan görünümündedir.  Okeanos’un kardeşi ve aynı zamanda başka bir titan olan Tethys ile olan birlikteliğinden üç bin deniz Nymphe’i dünyaya gelmiştir. Tethys aynı zamanda denizlerde ki dişi unsurları simgelemektedir. Bu Nymphelerin bir diğer ismi Okeanid’dir.

Okeanos ne demek?

Dünyaya gelen bu üç bin Okeanid’lerin her biri ayrı ayrı bir nehirin, bir gölün ve bir ırmağın ayrı ayrı hakimi olmuşlardır. Bazı tarihçi ve araştırmacılara gör ise Okeanos’un çok önceleri yeryüzünde ki tüm tuzlu suları temsil ettiğini rivayet ediyorlardı. Bunun sebebi ise henüz o dönemlerde Akdeniz’in ve Atlantik Okyanusu’nun henüz keşfedilmemesi ve bilinmemesidir. Ancak hızla akan zaman ile birlikte yeni coğrafi yerler keşfedilmiş denizlerin tanrısı olan Poseidon nerede ise herkes tarafından tamamı bilinen Akdeniz’in Okeanos ise Akdeniz’e göre çok daha az bilinen Atlantik Okyanusu’nu temsil etmeye başlamıştır.

Okeanos’un Tethys ile olan birlikteliğinden dünyaya gelen çocukları Metis, Eurynome, Styx ve de Kloymore’dir. Yunan mitoloji tarihinde önemli bir yere sahip olan Metis Okeanos’un kızıdır. Metis tanrı Zeus’un ilk eşi ve Athena’nın da annesidir. Tanrı Zeus eş Metis’in hamile olduğunu öğrenince doğacak olan çocuğun kendisinden daha güçlü olma ihtimalinden korktuğundan, Uranos ve Kronos olayında olduğu gibi dünyaya gelen çocuğu yutmak yerine eşi Metis’i yutmuştur. Metis dünyaya gelecek olan çocuğunu tanrı Zeus’un karnında doğurmuştur. Tanrı Zeus çok şiddetli bir baş ağrısı çekmiş ve Hephaistos’a kendi kafasını bir balta ile yarmasını ve içinde ki şişliği indirmesini istemiştir. Hephaistos tanrı Zeus’un başını yardığı anda İlk çocuğu olan Athena elinde kalkanı üzerinde zırhı ile dünyaya gelmiş olur.

Okeanos’un Savaştaki Rolü

Okeanos kardeşleri olan Thetis ve Themis ile beraber Olimposlular ve titanlar arasında ki savaşa dâhil olmamıştır. Her ne kadar taraf tutmak istemeseler de yüreklerinden her zaman titanların kazanmasını istemişlerdir.

Günümüzde kullandığımız okyanus kelimesinin kökeni buradan gelmektedir. Günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi’nde Okeanos heykeli bulunmaktadır. Heykelin tarihi çok eski döneme dayanmaktadır. Okeanos Heykeli Antik Efes’de bulunmuştur. Okyanus tanrısı yaşlı bir tanrı olarak tasvir edilmesine rağmen vücudu kaslı ve oldukça güçlü yapılmıştır. Sol kolunu büyük büyük bir çanağa benzeyen bir kabın üzerine yerleştirmiştir.

Okeanos Hakındaki Sanat Eserleri

Okeanos ve Tethys’in tasvirleri bir de ünlü Dinos’da da görünmektedir. Okeanos ve Tethys daha henüz yeni evli olan Peleus ve Thetis’i evlerine giderek tanrılar alayına katılmışlardır. Siyah figürler kullanılmış ve her bir figürün üzerinde de isimleri yazılmıştır. Okeanos’un tasvirinde alt kısmının yılan biçiminde olduğu ve elinde bir balık olduğu görülmektedir. Okeanos’un hemen arkasında ise Tethys görülmektedir. İkilinin arkasında ise Eileithyia ve eşeğin üzerine binmiş olan Hephaistos tasvir edilmiştir.

Okeanos heykeli – Marforio Çeşmesi

Peleus ve Thetis’in evlerinde ki tanrılar alayı sahnesi oldukça ünlü bir vazo olan François vazosunda her bir detayı atlanmadan işlenmiştir. Tek farkı Okeanos ve Tethys’i bu vazoda tanrılar alayında olmamasıdır.

Bunun yanı sıra Okeanos heykel mozaiğini ve figürlerini havuzlarda, çeşmelerde suyun olduğu her yerde her yapıtta görebilirsiniz. Roma’da yer alan Bir menholün kapağında yine Okenos ile karşılaşılmaktadır. Tabi sadece suyla ilgili yapıtlarda değil bazı mezar yapıtlarında da görmek mümkündür bu tanrıyı.

Rönesans döneminde de heykelleri karşımıza çıkar tanrı Okeanos. Günümüzde yer alan Roma’da ki meşhur Trevi Çeşmesi’ndeki Okeanos heykeli tüm ihtişamı ile karşımıza çıkmaktadır. Vatikan’da yer alan necropolde , floransa’da yer alan Bargello Müzesi’nde yine Okeanos’un olduğu yerlerdir. Marforio Çeşmesi’nde, Roma’nın altı adet konuşan heykellerinden biridir

On altıncı yüzyılda bir geleneğe göre, Roma halkı yapılan yolsuzluklara karşı dönemin din adamı olan Papaya ve kentin yöneticilerine tepkilerini bu heykellere şiirler yazılar asarak yani bir nevi onları konuşturarak dile getirmişlerdir. Heykelin dile gelip konuşması veya yöneticileri eleştirmesi dönemin en yaratıcı eleştirilerinden biri olmuştur. Tabi kentin yöneticileri bu duruma karşı koymuş ve heykelleri farklı yerlere taşıtmıştır.

Bir önceki yazımız olan Pallas Kimdir? | Yunan Mitolojisinde Pallas başlıklı makalemizde Pallas, pallas kimdir ve pallas mitoloji hakkında bilgiler verilmektedir.