Pragmatik Yaklaşım Nedir? Pragmatizm İlkeleri

Pragmatik yaklaşım nedir? Pragmatizm faydacılık anlamına gelmektedir. Faydacılıkta, eylemlerin sonuçlarını değerlendirmek söz konusu olduğunda en önemli etik kuralının faydacılık olduğu bilinmelidir.

Jeremy Bentham tarafından geliştirilen faydacılığa göre, doğru eylem en yüksek sayıda insan için en büyük mutluluğu getiren eylemdir. Herkesin mutluluğunu sağlayan eylem ise en iyisidir. John Stuart Mill, bu kuralı benimsemiş, diğer ahlak kurallarında adaleti değil, diğer yönetici çıkar grupları temsil ettiği için reddetmiştir. John Stuart Mıll’e göre, fedakârlık ile geçirilen bir yaşamı salık verenler başkalarının kendileri için fedakârlık yapmasını istemektedirler. John Stuart Mill ve Jeremy Bentham, insanların mutlu olmayı arzuladıklarını, hatta ihanetin arzusunda mutluluk olduğunu varsayarlar. İnsanların arzuları birbirleri ile çatıştığında, faydacı kuram sonuçları karşılaştırır ve hangi eylemin daha fazla mutluluk getireceğine karar verir.

Pragmatik yaklaşım nedir?

Pragmatizm (Faydacılık), 1839- 1914 yılları arasında Charles Sanders Peirce, 1842-1910 yılları arasında William James’in eserleriyle doğmuştur. 1859-1952 yılları arasında da John Dewey ‘in eserleri ile Amerika Birleşik Devletleri’nde doğan bir felsefi akımdır. Birçok düşünür Pragmatik düşünceyi, Amerika Birleşik Devletleri’ nin felsefe konusuna yapmış olduğu en orijinal katkı olarak görür.

Charles Sanders Peirce, William James, John Dewey, kendilerine özgü inançlarında ayrılmışlar, fakat felsefeye olan genel yaklaşımları paylaşmışlardır. Pragmatistlerden önce birçok filozof, doğru olan şeyin uygunluğuna inanmıştır. Pragmatik düşünceye göre, herhangi bir cümle ya da inancın doğru olması dil ve akıl ikilemi dışında bir bakıma soyut gerçeklik ile bağdaşıp bağdaşmadığına bağlı. Pragmatik düşünce kuramına inanlar, en iyi kanıtlarımızın hepsinin yanlış olmasının tecrübe yolu ile desteklenmesini benimser. Aynı zamanda dünya hakkındaki inançlarımızın yanlış olabileceğinin mümkün olduğunu söylerler.

Pragmatistler bu görüşün reddinde birleşmişlerdi. Üçü de doğruluğunun çok daha kolay bir önerme olduğunu düşünmüşlerdir. Hepsi de doğru kabul edilen her şeyin, kolaylıkla inanmak adına en geçerli ve en iyi verilere sahip olduğumuzu ileri sürer. Pragmatistler, aynı zamanda tümcelerin ve inançların yaşamın pratik sorunları ile değerlendirilmesi gerektiğine de inanmışlardır. Pragmatistler için ‘Pratik’ ifadesi, ahlaki, dini ve siyasi yaşamı da içermektedir. Metafizik, dünyada yönümüzü bulmamızı kolaylaştırdığı süre boyunca iyiydi görüşünü savunmuşlardır.

Gerek William gerek de Dewey, felsefe alanının dışında da önemli katkılarda bulunmuşlardır. James, Amerika Birleşik Devletleri’nde ampirik psikolojinin öncülerindendir. Ve oldukça etkili olan 1890 yılında ‘Psikolojinin İlkeleri’ adlı kitabının da yazarıdır.

Pragmatizm İlkeleri

Pragmatik yaklaşım ilkeleri şunlardır:

1-Gerçek, yararlı olan bir bilgidir.

2- Değişmeyen tek şey değişimdir.

3-Bilgi, özneldir ve kişiden kişiye göre değişkenlik gösterir. Yani bir kişi için bilgi, yararlı olurken bir başkası için o bilgi faydalı olmayabilir.

4-Bilgi, deneyimler yolu ile (Yaparak-Öğrenerek) öğrenilir.

5-Bir şeyin doğruluğu, sağladığı faydaya bağlıdır.

6-Yaşam ile eğitimin iç içe olması benimsenir.

7-Bir davranış, etkilenebilecek olanların en büyük kısmını mutlu edebilecek ölçüde ahlaklıdır.

8-Mutlu olabildiğimiz için değil, gülebildiğimiz için mutlu olduğumuzu savunur.

9-Bugünün çocuklarını dünün yöntemi ile eğitirsek yarınlardan çalmış oluruz.

Pragmatizm Çeşitleri Nelerdir?

Pragmatizmin 2 çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan ilki bireysel faydacılık, diğeri ise toplumsal faydacılıktır.

• Bireysel faydacılığa göre insanlar, toplumsal değil bireysel varlıklardır. Bu nedenle her insan sadece kendine faydalı olanı yapmalıdır.
• Toplumsal faydacılığa göre ise insan, toplumsal bir varlıktır. Bu nedenle insan, yaptığı her eylem ile toplumsal faydaya göre düşünmeli ve ona göre hareket etmelidir.

Bir önceki yazımız olan Kartezyen Felsefe Nedir? Kartezyen Felsefesinin Özü başlıklı makalemizde Kartezyen felsefe, Kartezyen felsefe decartes ve Kartezyen felsefe nedir? hakkında bilgiler verilmektedir.