Sokrates ve Sofistlerin Bilgi ve Ahlak Anlayışı
Etik, kabul edilebilir ve kabul edilemez davranışları ölçmek için kullanılan standarttır. Antik Yunan filozofu Sokrates ve Sofistlerin Bilgi ve Ahlak Anlayışı bakış açısına göre, insan ahlakını olgunluk, bilgelik ve sevgi yoluyla geliştirir. Sokrates, ahlaki öğretim kavramını ve kabul edilebilir davranış standartlarını MÖ 400’de tanıttı ve o zamandan beri Batı felsefesi ve tarihi üzerinde derin ve kalıcı bir etkisi oldu. Erdemin maddi kazançta değil, öncelikle insan ilişkilerinde, sevgi ve dostlukta bulunduğuna inanıyordu.
Sokrates’in Ahlak Anlayışı
İçindekiler
Felsefe ve etiği politik ve pratik bir yönelime sokan ilk kişi Sokrates’tir. Sokrates’ten önce felsefe, esas olarak metafizik, din ve bilim konularına odaklandı. Soyut ve teorik felsefe akışı günümüze kadar devam etmektedir, ancak Sokrates, felsefi çalışmanın ana odağının insan alanı olduğunu öne süren ilk filozoftur. Çevresindeki pek çok kişinin aksine Sokrates, felsefe için en uygun soruların insanların hayatlarını nasıl yaşamaları gerektiği, ne tür eylemlerin doğru olduğu ve topluluklarda ve devletlerde olduğu gibi insanların nasıl bir arada yaşamaları gerektiği olduğuna inanıyordu.
Sokrates’in Bilgi Anlayışı
Esasen, Sokrates etik davranışı ve ahlaki nitelikleri tanımlamak için yeni bir araştırma yöntemi icat etti. Bilgi bulmanın en iyi yolunun ve iyi bir vatandaş olmanın anahtarlarından birinin, insanlarla temel konular hakkında anlamlı sohbetler yapmak olduğuna inanıyordu. Sıradan insanlarla adalet, akıl ve erdem gibi fikirler hakkında uzun konuşmalar yaptığı arlığıyla tanınırdı. Bu yöntem diyalektik olarak bilinir ve salt düşünme yoluyla değil, konuşma yoluyla yapılan felsefi araştırmanın ilk örneğidir. Vatandaşları ve Atina şehri ile olan etkileşimleri ve öğrencileri (özellikle Aristoteles ve Platon) üzerindeki etkisi sayesinde Sokrates düşüncesinin mirası, modern felsefe, bilim, etik, sosyal teori ve diğer pek çok şeyin temelini oluşturmuştur.
Sokrates ve Sofistlerin Bilgi ve Ahlak Anlayışı
Sokrates, bilgiyi erdemle eşitler ve bu da nihayetinde erdemli davranışa yol açar. Yaşamaya değer tek hayatın dikkatli bir hayat olduğuna inanıyor. Karar vermek için etik bir temel oluşturarak yaşamaya değer ilkeler ve eylemler arar. Sokrates, erdem veya “iyi” hakkında bilgi ve anlayışın mutluluk için yeterli olduğuna kesin olarak inanıyordu. Ona göre iyinin bilgisi neredeyse bir aydınlanma durumu gibidir. Hayatın değerinin tam olarak farkında olan hiç kimsenin zararlı veya olumsuz bir şey yapmayı gönüllü olarak seçemeyeceğine inanıyor.
Sokrates’in Sonu
Sokrates, Atina’nın “gençliğini yozlaştırmaktan” yargılandı ve onlardan otoriteyi sorgulamalarını istemekten suçlu bulundu. Sokrates, herkesin sorgulaması ve soru sorması gerektiğine derinden inanıyordu, hatta belki de özellikle herkesin doğal olarak kabul ettiği şeyler hakkında dahi sorgulama istediği vardı. Yaşam ya da ölüme dayalı bir eylemi yargılamanın etik olduğuna inanmıyordu. Bunun yerine, Sokrates, kararların, tartışma ve tavsiye yoluyla ulaşabileceğiniz standartlara göre doğru ve yanlış temelinde alınması gerektiğini öğretmeye çalıştı. Soruşturma sürecine olan inancı o kadar güçlü ve saftı ki, baldıran otunu içmek zorunda kaldı ve bu da ölümüyle sonuçlandı.
Sokrates’in de söylediği gibi “Sorgulanmamış yaşam, yaşamaya değmez.”
Bir önceki yazımız olan Nihilizm Kurucusu Kimdir? Nihilizm Anlamı başlıklı makalemizde Friedrich Nietzsche, nihilizm ve nihilizm hakkında hakkında bilgiler verilmektedir.