Mısır Mitolojisinde Tanrıça Mut Kimdir?
Mut Thebes’in ana tanrıçasıdır. Eski antik Mısır döneminde Mısır halkı Mut’u hem koruyucu bir akbaba olarak hem de bir anne olarak kabul etmişlerdir. Böylece hem ahbap kelimesi hem de anne kelimesi için Mwt harflerini bir araya gelmesi ile oluşan kelimeyi kullanmışlardır.
Tanrıça Mut Kimdir?
İçindekiler
Yapılan tasvirler incelendiğinde kadın olarak tasvir edildiği görülmüştür. Bazen kanatları ile bazen de yalnızca bir akbaba olarak tasvirler bulunmaktadır. Genel olarak krallık tacı giydiği görülmektedir. Bu taç sıradan bir taç değildir, Mısır’a has olan ikili taçtır. Ya da Yeni krallık kral ve kraliçelerinin takmış olduğu akbaba şeklinde başlığı olan bir taç da olabilmektedir. Mut’un baz tasvirlerinde bir erkek olarak tasvir edildiği görülmüştür. Ancak kendisi için söylenmiş olan Mut doğurur ama kendi doğmaz sözü ile erkek olabilme ihtimalini de ortadan kaldırmaktadır. İlerleyen zaman içerisinde yapılan tasvirlerinde aslan, inek ve kobra başına sahip kadın olarak tasvirleri yapılmıştır.
Mut kimdir?
Mut Orta krallık döneminde Amun’un ilk eşi olan görünmez tanrıça ismi ile bilinen Amanuet’in yerine geçmiştir. Mut’un tarihi çok eskilere, ilkel çağlara kadar dayanmaktadır. İlk başlarda Mut yerel bir tanrı olmuştur. Yerel bir tanrı olarak tapınılıp ibadet edilmiştir. Mut’a zaman içerisinde tanrıların kraliçesi ünvanı da verilmiştir. Sadece kendisi değil eşi Amun’da Yeni Krallık’ta en değer verilen ve önde gelen tanrılardan biri olmuştur. Thebes dönem içerisinde Mısır’a başkentlik yapmıştır. Böylelikle Thebes’in tanrıları ulusal bir kimlik kazanıp ulusal tanrı olmuşlardır. Sonuç itibari ile kraliçe Mut Mısır halkının da annesi olmuştur.
Güneşin Annesi
Mut’un Eşi Amun yeryüzü tanrısı Ra ile birleşerek Amunra olduğunda Ra’nın gözü ismini de almıştır. Mut güneşin anası olarak geçmektedir. Böylelikle Mut hem güneşin kızı hem de annesi olmuştur. Monthu onların oğlu olarak biliniyordu. Ancak ay tanrısı Monthu’nun yerine geçmiştir. Theban üçlüsü olan Amun, Mut,Khonsu’ya Amun tapınağında ibadetler edilirdi. İbadet edilen yerin Thebes olmasına karşın Mut’a kharga vadisinde ve Dakhla’da da tapınılıp ibadet edilmiştir.
Mut, İsis ve Nut gibi tanrılarla ilişkilendirilmiştir. O dönem içerisinde oluşturulan birleşik tanrıların bir olarak hem tapınılmış hem de ibadet edilmiştir. Mut, İsis ve Nekhbet ile ilişkilendirilip Mut-İsis-Nehkbet şeklinde bir tanrı formuna girmiş Yüce Anne ve Hanım unvanı verilmiştir. Mut, aslan ayaklarına, dik bir penise ve üç kafaya sahip bir tanrıça olmuştu. Min’in çift tüylü kafası , Mısır’ın çift tacını takmış bir kafa, Aşağı Mısır’ın kızın tacını takmış bir akbaba kafası, bu üç kafayı oluşturmuştur. Bast ve Sekhmet de üçlü tanrı başlığı takmışlardır. Bu şekiller ölüler kitabında yer almıştı.
Must Festivali, Yeni Krallık zamanında Thebes şehrinde oldukça popüler bir etkinlikti. Bir yelkenin üzerine yerleştirilen Tanrıça Mut’un heykeli, Karnak Tapınağındaki kutsal Isheru gölünde yüzdürülüyordu. Yeni Yıl Festivali zamanında yapılan bir kutlamada Amun-Ra heykeli Luksor Tapınağı’ ndan Karnak Tapınağı’na seyahat ettirilmişti.
Mut’un arazisi anlamına gelen Hwt-Hwt tapınağı, Amun-Ra Tapınağı’nın güneyinde sfenksli bir caddedir. “Tanrıların Kraliçesi, Isheru’nun Yüce Hanımı, Cennetin Hanımı” gibi isimlerle bu tapınakta Mut’a ibadet edilmiştir. Mut’un akbabaya benzeyen tasvirlerinden birkaç tanesi burada bulunmaktadır. Bunların yanı sıra çok sayıda Sekhmet ve Ra’nın gözü’nün yapıldığı tasvirlerde bulunmaktadır. Bunların bir kısmı da Amenhotep tapınağından alınıp taşınmıştır. Bu tapınağın ilk etapta Hatsheput ve Thutmose ikilisinin kurduğu düşünülmektedir. Roma dönemine kadar Mut’a ibadet edilmiş ancak daha sonra ki zamanlarda tapınak harabeye çevrilmiştir.
Bir önceki yazımız olan Thoth Kimdir? | Mısır Mitolojisinde Denge Tanrısı başlıklı makalemizde mısır mitolojisi thoth, mısır tanrısı thoth ve mısır thoth hakkında bilgiler verilmektedir.