Thoth Kimdir? | Mısır Mitolojisinde Denge Tanrısı

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Thoth Antik Mısır döneminin yazıtlarında büyüyü, sihiri, bilgeliği ve ayı temsil etmiştir. Mısır mitolojisinde yer alan en önemli tanrılardan biri olmuştur. Birçok yapıtta ve yazıtta ismi geçmiştir. Thoth kendisini tanrısı Seth’in alnında olan Horus’a ait tohumdan kendini dünyaya getirmiştir. Hem kaosu hem de düzeni temsil eden iki tanrıdan dünyaya geldiği için dengeden sorumlu olan denge tanrısı olarak da tarihte ki yerini almıştır. Ma’at ilkesi ile ve Ma’at’ı temsil eden tanrı ile yakın bir ilişkisi olmuştur. Eşlerinden biri de koruyucu tanrıça olan Nehemetawy’dir.

Thoth Kimdir?

A’an haline döndüğü zaman tanrı ve kral Osiris’in ölüler üzerinde kurduğu hakimiyetine yardımcı olurdu. Ölüler öldükten sonra toplanacaklarına inandıkları gerçeğin salonuna gidebilmek için Thoth’tan yardım almışlardır. Thoth’ta olan bilgeliğin gücü ile Osiris’in cenneti ölmüş olan insanlara sunulmuştur. Thoth en çok yazının tanrıçası olan Seshat ile bir ilişki halinde olmuştur. Tanrıça Seshat yazının tanrıçası olduğu için kitapların ve kütüphanelerin de koruyuculuğunu üstlenmiştir. Dönemi anlatan yazıtlarda tanrıça Seshat’tan Thoth’un kızı ya ada eşi olarak bahsedilmiştir.

M.Ö. 3150 ve 6000 seneleri arasında aşağı Mısır bölgesinde Thoth tapınılmaya ve ibadet edilmeye başlanmıştır. Bu durum Mısır’ın son hanedanlık dönemine dek devam etmiştir. Thoth Antik Mısır döneminin her döneminde anılan ve değer verilen bir tanrı olmuştur. Ama en çok Mısırlı tanrılar tarafından anılmış ve değer görmüştür. Thoth’u yapılan tasvirler incelendiğinde genel olarak bir ayın  üzerinde olduğu ( başının üzerinde bazen bir ay disk olurdu bazen de olmazdı) ve babun başına sahip insan bedeni olarak tasvir edilmiştir.

Yazarların Koruyucusu Thoth

Thoth yazarların ve ozanların koruyucu tanrısı olduğundan dolayı yazarlar günlük işlerine başlamadan önce tanrı Thoth’un onuruna çalıştıkları alana bir damla mürekkep dökerek Thot’u onurlandırmış olduklarına inanmışlardır. Thoth insanların geçmiş yaşamlarını kaydetmek ve günlük yaşamlarının takibini yapmak için kullanılan yazılı kelimeyi tasarlamış ve yaratmıştır. Bazı rivayetlere göre Thoth kelimeleri ve harfleri icat ederek insanlara vermiştir. Başka bir rivayette ise Thoth’tan yaratıcı olarak bahsetmişlerdir. Ve yaratıcı olarak Seshat’a yaratmış olduğu tüm kelimeleri verip insanoğluna vermesini istemiştir. Diğer bir rivayette de Thoth yine yaratıcı olarak bulunuyor ancak Osiris ya da İsis’e kelimeleri vermiştir. Her iki rivayette de Thoth hem tanrılar hem de insanoğlu için olan edebi sanatların yaratıcısı olmuştur.

Bahsedilen bir rivayete göre tanrı Thoth yaratılışın en başında kaosun olduğu dönemde yeryüzü tanrısı olan Ra’nın dudaklarından dünyaya geldi ve annesi olmayan tanrı olarak tarihte ki yerini almıştır. Başka bir rivayete göre ise tanrı Thoth kaosun olduğu dönemde kendi kendine oluşmuş ve yaratılmıştır. Bir şeytan olarak tüm kaosun ve yaratılışın gizemini içinde barındıran bir yumurta bırakmıştır. Yeryüzü tanrısı Ra’ya ve tanrısal düzen içerisinde yaşamaya sıkı sıkıya bağlı olmuştur. Rivayet edilen bir diğer konu ise Horus ve tanrı Seth’in arasında yaşayan mücadelede farkında olmadan yutulan Horus’un sperminden yaratılıp dünyaya geldiği söylenmektedir.

Gece ve Gündüz

Thoth dünyaya geldiğinden beri bazı bilgi dallarını çok çok iyi bilmiş ( bunların arasında kanun adalet, sihir, kehanet, din, bilim ve yazı gibi alanlar bulunmaktadır) ve hepsine kendiliğinden karar verebilme yeteneğine sahip olan büyüleyici bir hakim olduğu bilinmektedir. Thoth dünyaya gelen hakiki beş Mısır tanrısının doğumunda da bizzat bulunmuştur. Tanrı Nut yaratılışın başında Geb’ten hamile kalınca yeryüzü tanrısı Ra’yı büyük bir öfke kaplamıştır. Ve Nut’un hiçbir zaman doğum yapmaması için emir vermiştir. Thoth ay tanrısı olan Iah ile birlikte beş gün boyunca kumar oynamıştır. Nut beş çocuğunu bu günlerde dünyaya getirmiştir. Yeryüzü tanrısı Ra Nut’a kızmış olsa dahi Nut Thoth’un yeryüzü tanrısının emri altına girmesi için Thoth’u hem onurlandırmış hem de rahatlatmıştır. Gece ve gündüzün birbirini takip ettiği sırada cennette gezip gökyüzüne yolculuk eden teknesinde Thoth’a görkemli bir koltuk vermiştir. Thoth güneş tanrısını ortadan kaldırıp yok etmek isteyen Apophis’i ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Apophis’in yok edilmesi konusunda ki çabası Thoth’u gece gündüz döngüsü ile ilişkilendirilmiştir.

Bir önceki yazımız olan Ptah Kimdir? | Mısır'ın Koruyucu Tanrısı başlıklı makalemizde mısır mitoloijisi ptah, Ptah kimdir ve ptah mısır hakkında bilgiler verilmektedir.