Mitolojik Tanrılar

Yunan Mitolojisinde At Adamlar | Centaur (Sentorlar)

Yunan Mitolojisinde at adam olarak bilinen Centaur, Sentor (Kentaur), üst gövdesi insan, alt gövdesi ve ayakları ise at olarak tasvir edilen mitolojik yaratıklardır. Mitolojide at adamlar genellikle vazo ve heykellerde doğanın vahşi yanını ve barbarlığı simgelerler.


Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Yunan Mitolojisinde at adam olarak bilinen Centaur, Sentor (Kentaur), üst gövdesi insan, alt gövdesi ve ayakları ise at olarak tasvir edilen mitolojik yaratıklardır. Mitolojide at adamlar genellikle vazo ve heykellerde doğanın vahşi yanını ve barbarlığı simgelerler. Antik yunan yazarlarından Homeros Centaurları doğada yaşayan vahşi ve ilkel yaratıklar olarak betimlemiştir. Yunan mitolojisinde at adamlar Tesalya ormanın içerisinde ve insanlardan bağımsız olarak yaşamaktadırlar.

Centaur

Tesalya’da at sırtında boğa avlama geleneği bulunuyordu ve işi yapanlara verilen isim “Boğa Katili” anlamına gelen “Centaur”dur. Bu nedenle at adamlar efsanesinin yetenekli Tesalya avcılarından ortaya çıkmış olduğu düşünülmektedir.

Yunan Mitolojisinde At Adamlar

İçindekiler

Yunan mitolojinde at adamların ortaya çıkış efsanesi bir hayli ilginçtir. Bu efsaneye göre Lapith Kralı Phlegyas’ın oğlu İksion (İxion), Eionesus’un kızı Dia’ya aşık olur. İksion, Eionesus’a kızı ile evlenmek istediğini ve bu evlilik için kendisine çok değerli hediyeler vereceğini söyler. Ancak sıra hediyeleri vermeye geldiğinde İksion önceden hazırladığı derin bir kuyuda yanan ateşe Eionesus’un düşmesini sağlar.

Bu aldatmaca Olimpos Tanrıları arasında büyük bir öfkeye neden olur. Hiçbir Olimpos Tanrısı İksion’u affetmez. Bir Olimpos’un Kralı Zeus onu günahlarından affeder ve tanrıların sofrasında ona bir yer verir. Zeus’un kendisine yapmış olduğu iyiliğe rağmen İksion Zeus’un karısı Tanrıça Hera’ya aşık olur ve onu baştan çıkarmak için planlar yapar.

Zeus tanrıların en kudretlisidir ve İksion’nun planını öğrenmekte zorlanmaz. Bu nedenle eşine benzeyen bir hayal (bulut) yaratarak İksion’u sınar. Bulduğu ilk fırsatta Hera’nın hayali ile ilişkiye giren İksion, Zeus’un öfkesine mazur kalır ve sonsuza kadar cezalandırılır.

Zeus oğlu Hermes’e İksiyon’u kırbaçlamasını ve her kırbaçladığında “Yardım edenlere saygı duyacağım” kelimesini söyletmesini ister. Bu ceza ile yetinmeyen Zeus, İksion’u yanan bir tekerleğe bağlayarak gökyüzüne fırlatır. Böylece daha önce bir lütuf olarak Zeus’un ölümsüzlük verdiği adam, sonsuza kadar işkence çekmeye mahkum olur.

İksion’un cezasının tasvir edildiği bir eser.

Zeus’un yarattığı hayal olan Nephele ve İksion’un ilişkisinden Centaur ortaya çıkar. Nephele’nin oğlu dişi atlar ile birlikte olarak ortaya diğer Centaurların çıkmasını sağlar. Ancak mitolojide iki Centaur bu genellemenin dışarısındadır.

Kentaurların Kralı olarak bilinen Chiron (Cheiron) veya Kheiron, Titan Kronos ve Philyra’dan (Titan Oceanus’un kızı) ortaya çıkmıştır. Diğer bir Sentor olan Pholos ise Silenos ve bir periden ortaya çıktığı düşülmektedir.

Chiron (Keiron)

Yunan mitolojisinde belki en fazla bilinen at adam Chirondur. Tıp bilimin tanrısı ve ölüleri dirilen olarak bilenen Asklepios, Herkül ve Aşil (Achilles) gibi yunan mitolojinde önemli yere sahip figürlerin hocası olarak bilinir. Mitolojide etkisi büyük olmayan bir karakter olduğu için kendisi hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Hesiod’un aktardığına göre Oceanus’un kızı Phlyra’nın oğlu ve bir Nymph (su perisi) olan Chariklo ile evlidir. Chariklo’yu tasvir eden en önemli eser M.Ö. 600’lü yıllarda yapılan Corinthian Plakasıdır.

At adam Chiron’un, Pelion dağındaki ormanlarda yaşadığına inanılır. Genellikle Chitonikos adı verilen kısa bir tunik ve pelerini ile tasvir edilir. Bunan yanında omzunda avladığı hayvanları astığı bir dal parçası bulunur. Yunan mitolojisinde insan davranışlarına en yakın özellikler sergileyen Sentordur. Diğer Sentorlara göre ön ayakları insan ayağı olarak tasvir edilir ve vücudunda daha az kıl bulunmaktadır.

Chiron Kral Peleus’un danışmanıdır ve genellikle kralın Thetis ile olan düğünde kendisinden sıklıkla bahsedilmiştir. Thetis ve Peleus’un oğlu olan Aşil’i eğitmekle görevlendirilmiştir. Pelian külünden yapılmış bir mızrağı Peleus’a hediye etmiştir. Bu mızrak daha sonra Truva savaşında kendisinde sıklıkla bahsedilen Aşil’e miras kalmıştır. Bu mızrak o kadar büyük ve ağırdır ki Aşil’den başkası kullanamamıştır. Homeros’un İlyadası’nda bu mızrağın Chiron tarafından hediye edildiği iki defa geçmektedir.

Kheiron babası tarafından bir ölümsüzdür ancak ölümü de farklı bir ölümsüz olacak olan Herkül’ün elinden olmuştur. Herakles (Herkül) bir macerasında sentorlar ile savaşırken attığı bir ok Cheiron’u bacağından vurur. Herkül buna çok üzülerek eski dostuna hemen yardım eder. Ancak Kheiron’un durumu kötüdür ve yaraların iyileşmesi olanaksızdır. Sonsuz bir acıya katlanan Cheiron’a, Prometheus acır ve ondan ölümsüzlüğünü alır. Böylece Kheiron ebediyete göç eder.

Pholos

Mitolojide bilen en ünlü ikinci at adam Pholos’tur. Pholos, Herkül’e dördüncü görevi olan devasa domuz Eurystheus’u yenmesinde yardımcı olmuştur. Eurystheus’u avlamaya çalışan Herkül’ü mağarasında misafir etmiş ve Centaurlara Tanrı Dionysos’un hediyesi olan lezzeti şaraptan sunmuştur.

Ancak şarabın kokusunu alan diğer at adamlar bu lezzetli içkiden tadabilmek için Pholos’un mağarasına üşüşmüşlerdir. Birkaç kadeh içkiden sonra Herkül’ün orada bulunmasından rahatsız olmuşlar ve ona saldırma cüretinde bulunmuşlardır. Bu ufak çaplı kavga her ne kadar Herkül için kolay olsa da Chiron’un ölümüne neden olmuştur. Herkül tarafından Hydra kanına batırılmış zehirli bir ok Chiron’u bacağından vurarak ölümüne neden olmuştur. Aynı zamanda Pholos da ayağından zehirli bi ok ile vurulup ölmüştür.

Nessos (Nessus)

Yunan mitolojisinde en fazla bilinen üçüncü at adam ise Nessos’tur. Nessos Evenus (Euenos) olarak bilinen bir nehrin kıyısında Herkül ve yeni eşi Deianeira ile karşılaşır. Nehri geçmek için onlara Deinaneira’yı sırtında taşımayı teklif eder. Ancak nehrin ortasına gelmişken Herkül’e ihanet ederek Deinaneira’yı sırtından atar. Herkül bu durum karşısında hemen zehirli oklarından birisini fırlatarak at adamı vurur.

Herakles ve Nassos – Her ne kadar mitlerde Herakles’in Nassos’u yayı ile öldürdüğü belirtilse de bir çok eserde bu olay resimde görüldüğü gibi bir kılıçla tasvir edilmiştir.

Nessos son nefesinde Deianeira’ya kanından biraz alıp gölge bir yerde kapalı bir kavanozda saklamasını ve bir gün Herkül’ün kendisine olan aşkı azaldığında bu kanı kullanmasını söyler. Böylece Kahraman Herkül sonsuza kadar Deianeira’ya aşık olacaktır.

Bu olaydan çok sonraları kocasının başka kadınlarla ilgilendiğini düşünen Deianeira, onun sevgisini tekrar kazanmak için Nessos’un kanı ile bir pelerin örer. Herkül pelerini giydiğinde derisi yanmaya başlar. Pelerin bütün vücudunu sararak tüm derisini yakar. Bu büyük acıya dayanamayan Herakles derisi ile birlikte pelerini vücudundan söker. Bu durum karşısında kocasını kaybettiğini anlayan Deianeira intihar eder. Herkül ise kendi cenaze ateşini hazırlayıp ölmek için üzerine uzanır. Ancak Olimpos Tanrıları bu durum karşında Herkül’ün ölmesine izin vermezler ve onun Olimpos dağına yükselmesini sağlarlar. Burada ölümsüzlüğüne kavuşan Herakles, gençlik tanrıçası Hebe ile evlenir.

Centaurlar ve Lapithlerin Savaşı

Mitolojide sentorlar hakkında en detaylı bahsedilen hadise centaur kabileleri ve Lapitler arasındaki savaştır. Kral Peirithoos, Hippodameia ile düğün hazırlığındadır. Yapacakları düğüne Savaş Tanrısı Ares ve Fitne Tanrıçası Eris hariç tüm olimposlular davet edilir. Düğüne beklenenden daha fazla misafir geldiği için kralın kuzeni olan Centaurlar, diğer Tesalyalı prensler ile birlikte büyük bir mağarada ağırlanırlar.

Burada bulunan sentorlar düğünde ikram edilen şarabın hoş kokusuna kapılarak sarhoş olana kadar şarap içmeye başlar. Bu sırada sarhoş olan Centaurlardan birisi kendilerini selamlamaya gelen gelini kaçırmaya ve tecavüz etmeye çalışır. Bundan cesaret alan diğer at adamlarda etraflarında gördükleri diğer kadınlara saldırmaya başlar. Bunun üzerine Kral Peirithoos ve kahraman Theseus sentorlar ile savaşarak onları düğünden uzaklaştırır. Düğüne çağırılmayan Ares ve Eris’in intikamı olarak görülen bu olay Lapithler ve Sentorlar arasında yıllar sürecek bir savaşın başlamasına neden olur.

Bir önceki yazımız olan Posedion’un Demeter Aşkı başlıklı makalemizde demeter, Mitoloji ve posedion hakkında bilgiler verilmektedir.

BİR YORUM YAZIN
ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.