Elefsis Gizemleri Nedir? Eleusis Gizemleri Tarihi

Warning: count(): Parameter must be an array or an object that implements Countable in /home/termalkaplicalar/mitolojiktanrilar.com/wp-content/plugins/onceki-yazi-linki/onceki_yazi_linki.php on line 56

Elefsis Gizemleri (Eleusis Gizemleri) antik Yunan toplumunda tanrıça Demeter ve kızı Persephone adına düzenlenen dini ritüeller ve ayinlere verilen isimdir. Yunistan’ın batısında yer alan Eleusis Kentine ile ilişkilendirilmiştir. Elefsis gizemleri topluluğa ait dini ritüellerin günümüze kadar halen gizli kalmasını nedeni ile bu ismi almıştır.

Tanrıça Demeter’in Yolculuğu

Demeter ve kızı Persophone hakkındaki hikâye yunan mitolojisinde en fazla bilinen mitlerden birisi olmuştur. Buna göre yeraltı dünyasının hükümdarı tanrı Hades, kırlarda çiçek toplayan Persephone’den etkilenmiş ve onu yeraltı dünyasına kaçırmıştır.

Bu durum karşısında öfkelenen tanrıça Demeter Olimpos Dağı’ndaki tanrıçalık görevini bırakıp kızını aramaya koyulmuştur. Demeter hasat ve tahıl tanrıçası olduğu için bu dönem dünya kuraklık içinde kalmıştır.

Demeter kızını bulabilmek için dünyayı karış karış gezmiştir. Bu seyahati sırasında iyi ve kötü birçok macera yaşamıştır. Bunlardan birisinde Demeter, Misme adında bir kadının evine konuk olmuştur. Oldukça yorulan ve susayan tanrıçaya Misme su ikram etmiştir. Suyu bir kerede içen Demeter’e Misme’nin küstah oğlu fıçıdan içmesini söylemiştir. Bu davranışından ötürü tanrıça genç adamı olduğu yerde bir kertenkeleye dönüştürmüştür.

Elefsis Gizemleri Nasıl Başladı?

Demeter kendisini yaşlı bir kadın kılığına sokarak Elefsis kentine gitmiştir. Burada bir su kuyusunun yanında beklerken Kral Celeus’un kızı tarafından karının doyurulması için eve davet edimiştir. Demeter bu kibar daveti geri çevirmeyerek, genç kız ile birlikte eve gitmiştir.

Demeter eve gittiğinde yemek masasına oturmuş ve uzun bir süre boyunca bir şey yiyip içmemiştir. Kral, Kraliçe ve Prenses ne kadar misafirperver olsalar da tanrıçayı ikna edememişlerdir. Ancak evin hizmetçisi olan bir kadın şakalar yaparak Demeter’i neşelendirmiş ve yemeğe katılmasını sağlamıştır.

Sonrasında hizmetçi Lambe gibi Demeter de eve hizmetçi olarak çalışmaya girmiştir. Kral ve Kraliçenin güvenini kazanan tanrıçaya krallığın yeni varisi olacak olan Demefon’a bakma görevi verilmiştir. Demeter bebeğe bakmanın kendisine iyi geldiğini ve mutlu olduğu fark ederek Demefon’u ölümsüz yapmak istemiştir. Bunun için bebeği tanrıların içeceği olan Ambrosia ile beslemiştir. Geceleri ise çocuğun ölümlülüğünü yok edebilmek için kızgın ateş üzerinde tutmuştur.

Bir akşam hergün düzenli olarak yaptığı gibi bebeği ateş üzerisine tutan Demeter kraliçe tarafından fark edilmiştir. Çocuğunu alevler içerisinde gören Kraliçe koşarak Demeter’in elinden çocuğunu almaya çalışmıştır. Buna sinirlenen tanrıça çocuğu alevlerin içerisinden çıkararak yere fırlatmıştır.

Tanrıça Demeter o anda gerçek kimliğini bürünmüş ve çocuğu ölümsüz yapmak istediğini ancak rahatsız edildiği için öfkelendiği söylemiştir. Bunun üzerine kral ve kraliçe ne kadar yalvarsa da çocuğun ölüme mahkum olacağını dile getirmiştir. Daha sonra krallıktan kendisi adına bir tapınak yapmalarını ve onlara öğreteceği ayinleri tekrarlamalarını isteyerek oradan ayırılmıştır.

Elefsis Ayinleri

Elefsis Ayinleri  günümüzde halen gizemini koruyan bir konudur. Elefsis Gizemleri olarak anılacak bu ayinler Yunanistan’daki en kutsal dini törenler olarak kabul edilmiştir. Demeter’in adına inşa edilen Eleusis kentindeki tapınakta gerçekleştirilmiştir.

Elefsis mezhebi gizli bir mezheptir, bu nedenle gizemli bir din olarak değerlendirilmiştir. Elefsis ayinlerine yalnızca belirlenen kişiler katılabilir. Yeni katılan üyeler ise ilgili öğretileri edindikten sonra kimse ile paylaşmayacağına dair yemin eder. Elefis tarikatına katılmanın belirli şartları da bulunmaktadır. Örneğin daha önce kan dökmüş olan birisi bu tarikata katılamaz. Ayrıca bazı kadınların ve kölelerin de bu tarikata katılmasına izin verilmez.

Elefsis mezhebi üyeleri kendi sırlarını çok iyi saklamayı başarmışlardır. Günümüzde birkaç detay dışında bu ayinlerde neler olduğu halen bir gizem konusudur. Araştırmacılar büyük ve küçük ayin olmak üzere iki farklı ritüelin olduğunu söylemektedirler. Bunlar; hasat zamanı yapılan Küçük Gizemler ve ekim zamanı yapılan Büyük Gizemler olarak bilinmektedirler. Büyük Gizemler beş yılda bir defa yapılırken, Küçük Gizemlerin her yıl yapıldığı düşünülmektedir.

Elefsis Gizemlerinin haricinde antik dünya tarikatları arasında Dionysos Tarikatı, Orphic Tarikatı, Roma Mithraic Tarikatı gibi gizemli tarikatlar da olmuştur. Bu tarikatlar tıpkı Elefsis Tarikatı gibi gizli topluluklar olmuşlardır ve genellikle hükümet desteklidirler. Ancak Hristiyanlığın yayılmasından sonra antik dinlere olan ilgi azalmış ve birer birer yok olmaya mahkum olmuşlardır.

Persephone’nin Dönüşü

Demeter uzun bir süre dünya üzerinde gezdikten sonra Tanrı Zeus ile görüşmeye gitti. Kızını geri getirmemesi durumunda dünyadaki tüm canlıların kıtlıktan öleceğini söyledi. Bunun üzerine Zeus, Hades’ten Persephone’yi bırakmasını istedi. Ancak Hades oyununu çoktan oynamıştı.

Persephone’ye yeraltı dünyasından bir nar yedirmişti. Persephone altı nar tanesini yedi. Yeraltı dünyasında bir şey yiyen kişiler bir daha yer yüzüne çıkamazdı. Bunu duyan Demeter isyan etti ancak çaresizdi. Sonunda kader tanrıçaları hükmünü verdi.

Buna göre Persephone yediği nar taneleri için altı ay yeraltı dünyasında kalacaktı. Geri kalan altı ayda ise istediği yere gitmekte serbesti. Demeter kızının yeraltı dünyasında olduğu zamanlar yas tuttu ve ekinler büyümedi, kızı yanına geldiğinde ise bereketi ile dünyayı ödüllendirdi. Yunan mitolojisinde göre mevsimlerin döngüsü Demeter ve Persephone’nin hikayesi sayesinde oluşmuştur.

Mitoloji 101| Eski Yunan ve Roma Mitolojisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey | Kathleen SEARS
A’dan Z’ye Dünya Mitolojisi | Dünya Halklarının Tüm Yaratılış, Tanrı ve Kahraman Mitleri | David A. LEEMING
The myths and legends of ancient greece and rome – E.M. berens
Walter Burkert – İlkçağ Gizem Tapıları
Yunan Ve Roma Mitolojisi- Colette Estin
Yunan Mitleri Tanrılar, Kahramanlar, Söylenceler – Robert Graves

https://www.ancient.eu/
https://www.history.com/
https://www.britannica.com/
https://www.theoi.com/

Home

https://www.greekmythology.com/

Bir önceki yazımız olan Babil Mitolojisi Tanrıları ve Tanrıçaları İsimleri, Görevleri başlıklı makalemizde anadolu tanrıları, asur babil mitolojisi ve babil dinleri hakkında bilgiler verilmektedir.